بررسي دقت مدل‏هاي جاذبي زمين در منطقه ايران

Accuracy Evaluation of Earth Gravitational Models in Iran Region

اطلاعات زمینی و ماهواره‏ای مورد استفاده در تولید مدل‏های جاذبی زمین با افزایش كمی و كیفی و تنوع منابع زیادی مواجه بوده و در نتیجه دقت مدل‏های جاذبی زمین بهبود یافته و می‏توانند در تعیین ارتفاع ارتومتریك مورد استفاده قرار گیرند. ژئوئید به عنوان یك سطح هم پتانسیل از میدان ثقل زمین و سطح مبنای ارتفاعی در سیستم ارتفاعی ارتومتریك، دارای اهمیت و كاربردهای بسیاری در فعالیت‏های عمرانی، اكتشافی و اقیانوس‏شناسی است. هدف این مقاله ارزیابی دقت دو مدل جاذبی زمین EGM96 و EGM08 در منطقه ایران می‏باشد. برای این هدف، ارتفاع ژئوئید با استفاده از ضرایب هارمونیك كروی این دو مدل محاسبه گردید. سپس با معلوم بودن مختصات و ارتفاع ژئودتیك ایستگاه‏های ترازیابی دقیق در سه منطقه شمال شرق، غرب و جنوب ایران، ارتفاع ارتومتریك حاصل از دو مدل فوق به روش GPS/Levelling نیز برای ایستگاه‏های ترازیابی دقیق محاسبه گردید. ریشه میانگین مربعات تفاضل اختلاف ارتفاع ارتومتریك حاصل از ترازیابی دقیق و اختلاف ارتفاع ارتومتریك حاصل از GPS/Levelling نشان می‏دهد كه در منطقه شمال شرق ایران دقت مدل EGM96 بیشتر از مدل EGM08 و در مناطق غرب و جنوب ایران دقت مدل EGM08 بیشتر از مدل EGM96 می‏باشد.

Nowadays different kind of earth and satellite data are used in Earth Gravitational Model (EGM) production and therefore the precision of this model became better and can be used in orthometric height determination. Geoid as an equipotential surface of Earth gravity field and datum of orthometric height system has an important role in civil, exploration and oceanography studies and projects. In this study the accuracy of two Earth gravitational models EGM96 and EGM08 are evaluated in Iran region. Spherical harmonics coefficients of these two Earth gravitational models are used to compute the geoid heights in Iran region. The geodetic coordinate and height of some precise levelling stations in north-east, west and south of Iran were available, therefore the GPS/Levelling method are used to compute the orthometric height of these stations. Root mean square of discrepancies between precise levelling orthometric height differences and modelled orthometric height differences show that the EGM96 is more precise than EGM08 in north-east of Iran and EGM08 is more precise than EGM96 in west and south of Iran.