توسعه، فقر فرهنگ، و سياست اجتماعي

Development, Poverty of Culture, and Social Policy (Book Review)

كتاب توسعه، فقر فرهنگ، و سياست اجتماعي به قلم بريج موهان (استاد گروه مددكاري اجتماعي دانشگاه لوييزيانا) نوشته شده و نخستين‌بار در سال 2011 ازسوي انتشارات پالگريو در 218 صفحه به بازار نشر عرضه شده است. دو مضمون اساسي كتاب عبارت اند از: 1. فقر به‌منزله مفهومي سياسي (نه پديده اي صرفاً اقتصادي) و 2. نقد مفهوم مشهور اسكار لوييس يعني فرهنگ فقر؛ مفهومي كه علت و معلول را به‌شكل مبهم و مغشوش مطرح كرده است. در ديدگاه موهان، گروه هاي فرودست، در جوامعي كه با توسل به فرآيندهاي قهرآميز سياسي و ايديولوژيك به فقر مشروعيت مي بخشند، به ايجاد ضدفرهنگ هاي مقاومت و بقا گرايش دارند تا بتوانند تحت استثمار و محروميت دوام آورند. بحث او از قدرت و مقاومت دربرابر آن در زمينه اي جهاني مطرح شده و رنگ وبوي فوكويي دارد. شيوه زندگي اي كه لوييس بدان فرهنگ فقر مي گويد، درواقع، ضدفرهنگ هاي بقا در وضعيت‌هايي به‌لحاظ اجتماعي ناعادلانه هستند. بنابراين، برداشت لوييس از شيوه هاي زندگي گروه هاي فرودست بايد معلولي درنظرگرفته شود كه علتش فرهنگ هاي فقر جامعه اي هستند؛ فرهنگ هايي كه بي عدالتي را دوام مي‌بخشند و آن را مشروع جلوه مي دهند. پرسش اساسي اين كتاب را مي توان اين‌گونه مطرح كرد: آيا انسان ها مي توانند از اين بي عدالتي هاي به طور اجتماعي ساختمند از سطح محلي تا جهاني فراگذرند و فقر دامنه‌داري را زير سوال ببرند كه فرهنگ هاي رايج فقر به آن دوام بخشيده اند؟ موهان مي گويد آري، اما به شكل مشروط.