بررسي اثرات دگرآسيبي چاودار (Secale cereale L.) بر خصوصيات جوانه زني چند رقم گندم

Study of Rye Allelopatic Effect on Wheat Germination and other Characteristic

پژوهش حاضر به منظور جداسازی اثرات آللوپاتیكی و اسمزی عصاره علف­هرز چاودار (Secale cereale)، به صورت دو آزمایش فاكتوریل مجزا در قالب طرح كاملاً تصادفی و با سه تكرار اجرا شد. در هر دو آزمایش ارقام گندم الوند، سایسون، نوید و توس مورد بررسی قرار گرفتند. در آزمایش اول، تیمارهای عصاره آبی چاودار در پنج غلظت صفر (شاهد)، 25، 50، 75 و 100 درصد تهیه شد. تیمارهای آزمایش دوم شامل فشارهای اسمزی معادل­سازی شده عصاره چاودار (صفر، 48/0، 95/0، 36/1 و 61/1 بار) بود. برای تهیه فشارهای اسمزی از پلی اتیلن گلایكول 6000 استفاده شد. نتایج نشان داد كه با افزایش غلظت عصاره چاودار، درصد تجمعی جوانه ­زنی بذر ارقام گندم كاهش داشت. همچنین صفات درصد و سرعت جوانه­زنی، طول، وزن تر و خشك ریشه­چه و ساقه­چه ارقام گندم به طور معنی­داری كاهش یافت. رقم سایسون در مقایسه با دیگر ارقام حساسیت بالاتری نسبت به عصاره نشان داد و در غلظت­های بالاتر از 25 درصد، بذر آن جوانه نزد. فشارهای اسمزی معادل با عصاره­های تهیه شده، بر روی هر یك از صفات و ارقام اثر متفاوتی داشتند. افزایش فشار اسمزی، بر روند تغییرات درصد جوانه­زنی تجمعی ارقام گندم تاثیر كمی داشت. همچنین درصد جوانه­زنی و وزن خشك ساقه­چه ارقام در غالب موارد تغییر معنی­داری نشان نداد. اما صفات سرعت جوانه­زنی، طول و وزن تر ساقه­چه و ریشه­چه در بیشتر ارقام، كاهش معنی­داری داشت. برخلاف سایر صفات، وزن خشك ریشه­چه ارقام گندم با افزایش تنش اسمزی افزایش معنی­داری نشان داد. به طور كلی نتایج این تحقیق مبین آن بود كه بیشترین سهم اثر بازدارندگی عصاره بر صفات جوانه­زنی مربوط به خاصیت آللوپاتیكی آن بود و فشار اسمزی نقش بسیار كمی بر صفات داشت.

An experiment was conducted to determine allelopathic effect of rye at different concentrations (0, 25, 50, 75, and 100 %) on different wheat cultivars (Alvand, Sayson, Navid, and Toos). Osmotic pressures equivalent to rye extract concentration (0, 0.48, 0.95, 1.36, 1.61 bar) were also prepared by PEG 6000. Sayson cultivar showed more sensitivity to all extract concentrations than other cultivars. By increasing rye extract concentration, cumulative germination percentage of all wheat cultivars were affected significantly as compared with control. PEG had no significant effect on cumulative germination percentage except at 1.6 bar for Toos cultivar. Other wheat cultivar characteristics (germination rate, plumule and radicle length and dry weight) were all affected significantly as compared with control and PEG osmotic pressure.