موقعيت ساختاري در بلاغت قرآن با نگاهي به آياتي در مورد رزق

عنايت به موقعيت‌هاي بيان در بناي انگاره سخن، مهم‌ترين ركن بلاغت در گفتار و نوشتار به شمار مي‌رود؛ بلاغت ساختار قرآن كريم كه بي‌گمان از روشن ترين لايه هاي اعجاز آن در ميدان تحدّي است، با توجّه به رسالت اصلي آن ـ بيدارگري و هدايت بخشي ـ از اين شگرد انكارناپذير جدا نيست. نوشته پيش روي، به بررسي گوشه اي از شواهد بي شمار قرآني در راستاي توجّه به موقعيّت ها و فضاهاي سخن به دنبال جست وجوي پاسخ به اين پرسش اساسي است كه: راز تكرار مضامين قرآني در عين گونه‌گوني زواياي ساختاري در چيست؟ در اين راستا بخش هايي از آيات قرآن كه قبض و بسط رزق در آنها مطرح شده مورد بررسي قرار گرفته اند. بخشي از يافته هاي اين جستجو، عبارت است از: 1) نكته-هاي بلاغي كه در جايگاه ويژه هر يك از ساختارهاي متفاوت و مشتمل بر مضامين مشترك در آيات مورد بحث وجود دارد؛ 2) نظريه ديرآهنگ نظم قرآن و پيوندهاي بلاغي در ساختار آيات، حقيقتي است جدّي كه پيگيري آن در قرآن كريم مي تواند درهاي تازه اي از ساحت‌هاي بلاغي و زيبايي شناختي اين كتاب الهي را پيش روي كاوشگران بگشايد.

Considering structural context in making a talk is the most important element of eloquence both in speech and writing. Eloquence of the structure of the Holy Quran, which is the most significant signs of its being a miracle, cannot be separated from its utmost end that is guidance. The present paper while studying many samples of Quranic verses comes to answer the question: what is the reason that Quran repeats the same content when the structural aspects differ? In this regard the paper considers many verses of the Quran in which the contraction and expansion of provisions are mentioned. The findings of this research are: 1- points of eloquence in the verses studied, 2- the fact that an old theory of Quranic order and links in the structure of Quran should be considered seriously.