ملاحظاتي درباره بهمن‌نامه: خاستگاه داستان، زمان و مكان سرايش آن

Some Remarks on Bahmanname: the Origin of the Story, Date and Place of its Composition

زوال خاندان پهلوانان سيستان و حمله بهمن اسفندياران به آن شهر حد فاصل بخش‌هاي اساطيري و پهلواني و قسمت هاي تاريخي‌تر در حماسه ملي ايران است و مي‌توان آن را منادي پايان عصر پهلوانان دانست. مفصل‌ترين روايت اين واقعه در منظومه حماسي بهمن‌نامه آمده‌است. مقاله حاضر، با بررسي برخي نكات دروني اين روايت و مقايسه آن با ساير روايت‌هاي داستان، به اين نتيجه رسيده‌ است كه روايت حاضر پرداخته ديلميان بوده‌است. همچنين با مقايسه مطالبي كه شاعر در ستايش ممدوح خود، محمد بن ملكشاه سلجوقي، آورده با وقايع دوران سلطنت اين پادشاه معلوم كرده‌ است كه اين منظومه در سال 495 يا محرم سال 496 ه.ق.، احتمالاً در شهر همدان، سروده شده‌است.

The last chapter in the saga of Rustam and his family, the fall of the house of sistanian heroes, and ravage of this territory by Bahman, Son of Isfandiar, is an episode, which relates the mythic and heroic parts of Iranian national saga to its historical part. This article has addressed the issue of origin, date and place of versification of Bahmannameh, one of its variations which is the longest and most extensive one. The internal evidences of this epic poem demonstrates that it belongs to the people of northern Iran, the Deylamis. Moreover, through comparison of poet’s verses about his patron, Mohammad ibn i Malekshah, with the history of reign of this king it concludes that this book has been versified in 495 in city of Hamedan, where the poet eventually heard or read the mentioned version of the story.