اثر پرايمينگ بذر بر برخي خصوصيات فيزيولوژيكي موثر بر جوانه‌زني بذر نخود‌فرنگي (Pisum sativum L.) تحت تنش سرما

Effect of seed priming on some physiological parameters effective on seed germination of pea (Pisum sativum L.) under chilling stress

به ‌منظور بررسي اثر پرايمينگ بذر بر برخي خصوصيات فيزيولوژيكي موثر بر جوانه‌زني بذر نخود‌فرنگي (Pisum sativum L.) تحت تنش سرما، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با 4 تكرار اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل انواع تيمارهاي پرايمينگ (هيدرو‌پرايمينگ، هالو‌پرايمينگ، اسمو‌پرايمينگ و عدم پرايمينگ) و پنج سطح دما (3، 6، 9، 12 و 15 درجه سانتي گراد) بودند. نتايج نشان داد كه تنش سرما باعث كاهش خطي سرعت جوانه زني تحت تيمارهاي هيدروپرايمينگ، هالوپرايمينگ و اسموپرايمينگ شد. بيشترين سرعت جوانه‌زني مربوط به تيمار هيدروپرايمينگ بود. تيمار هيدروپرايمينگ همچنين از كاهش درصد جوانه زني در دماي سه درجه سانتي گراد جلوگيري كرده و با تيمار هالوپرايمينگ فاقد اختلاف معني داري بود. بيشترين شاخص بنيه بذر تحت تيمار هالوپرايمينگ مشاهده شد. با كاهش دما مقدار پرولين و ميزان فعاليت آنزيم‌هاي كاتالاز و گاياكول پراكسيداز تحت كليه‌ي تيمارهاي پرايمينگ افزايش يافت. پرايمينگ با پلي‌اتيلن‌گلايكول نه تنها بر جوانه‌زني بذور گياه نخود‌فرنگي تحت تنش سرما موثر نبود بلكه در برخي دماها باعث كاهش پارامترهاي جوانه‌زني بذور اين گياه گرديد. به‌طوركلي نتيجه‌گيري ‌شد تيمارهاي هيدروپرايمينگ و هالوپرايمينگ باعث بهبود پارامترهاي فيزيولوژيكي و در نهايت بهبود سرعت و درصد جوانه‌زني بذور نخودفرنگي در دماي پايين شدند كه امكان استقرار و رشد بهتر اين گياه تحت شرايط تنش سرما را فراهم مي‌نمايد. اين امر مي‌تواند در افزايش پتانسيل تناوبي اين گياه به عنوان كود سبز در مناطق معتدل و سرد كشور مفيد باشد.