بررسي تاثير كمپوست و ورمي كمپوست بر ويژگي هاي مورفولوژيك و بيوشيميايي گياه زولنگ (Trautv. Eryngium caucasicum)

Investigation of compost and vermicompost effect on morphological and biochemical characteristics of Zuleng (Eryngium caucasicum Trautv.)

مصرف كودهاي آلي در نظام كشاورزي پايدار، موجب پايداري عملكرد به ويژه در توليد گياهان دارويي مي گردد. از طرفي توجه به گياهان دارويي فراموش شده مانند زولنگ (Eryngium caucasicum Trautv.) كه برگ آن حاوي اسانس مي باشد، بدليل پتانسيل هاي غني ناشناخته بسيار حايز اهميت است. به منظور بررسي اثر كودهاي آلي و شيميايي بر روي گياه زولنگ آزمايشي به صورت بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در سال 1391-1390 در شهرستان ساري انجام شد. تيمارها شامل ورمي‌كمپوست، كمپوست، كود شيميايي NPK، كمپوست + ورمي‌كمپوست، كود شيميايي+ كمپوست، كود شيميايي + ورمي‌كمپوست، مخلوط كود شيميايي+ كمپوست + ورمي‌كمپوست، شاهد (بدون مصرف كود آلي يا شيميايي)، به ميزان 150 كيلوگرم در هكتار كود شيميايي NPK، 10 تن در هكتار ورمي كمپوست و 15 تن در هكتار كمپوست بودند. عملكرد وزن تر، وزن خشك، شاخص سطح برگ، ميانگين تعداد برگ، درصد اسانس، عملكرد اسانس و همچنين متابوليت‌هاي ثانويه عمده گياه مورد بررسي قرار گرفت. نتايج به دست آمده از تجزيه واريانس حاكي از آن بود كه در اكثر صفات مورد بررسي بجز درصد اسانس، اختلاف معنيداري بين تيمارهاي اعمال شده و تيمار شاهد وجود داشت (5%=p). بيشترين درصد ماده ليمونين در تيمار كمپوست، 5- متيل- پايريمندون و بتا-سزكيفولاندرين در تيمار تلفيقي كمپوست + ورمي-كمپوست بدست آمد. همچنين بيشترين عملكرد وزن تر، شاخص سطح برگ و درصد ماده 4- (5، 1- دايمتيلكس- 4-انيل) سيكولكس- 2-انون از تيمار 10 تن در هكتار ورمي كمپوست حاصل شد.

Organic fertilizers in sustainable agricultural system are causing yield stability, especially in production of medicinal plants. Also consideration to forgotten medicinal plants such as Zuleng (Eryngium caucasicum Trautv.) that the leaves contain essential oils is most important because of the rich genetic potential. In order to evaluate the effects of different organic and chemical fertilizers on Zuleng (Eryngium caucasicum Trautv.), experiment was installed in a completely randomized block design with three replications in Sari city at 2011- 2012. Treatments were consisted of vermicompost, compost, compost and vermicompost, chemical fertilizer, chemical fertilizer and compost, chemical fertilizer and vermicompost, compost and vermicompost and chemical fertilizer, control (no organic or chemical fertilizer). Fertilization rate was 150 kg/ha chemical fertilizer (NPK), 10 T/ha vermicompost and 15 T/ha compost. Fresh and dry yield, leaf area index, leaf number, essential oil percentage and yield and also, major secondary metabolite were investigated. Results had suggested that there were significant differences in most characters between treatments and control (p=%5 level) except essential oil percentage. Highest percentage of limonene was in the compost treatment and maximum levels of 5-methyl-2-pyrimidone and B-sesquiphellandrene were in the compost + vermicompost mixture. The highest fresh weight yield, leaf area index and 4-(1, 5-dimethylhex-4-enyl) cyclohex-2-enonepercentage were obtained in 10 T/ha vermicompost treatment. Keywords: Essential Oils, Organic Agriculture, Organic fertilizers, Zuleng.