تجزيه‌وتحليل مقايسه‌اي شيوه‌هاي اصطلاح‌سازي در زبان‌هاي تاجيكي و روسي (بر اساس كتاب نوادرالوقايع اثر احمد دانش)

Comparative Analysis of Term Formation in Tajik and Russian Languages ("Navader-ul-Vaghaye" Ahmad Danish)

در اين مقاله به ديدگاه زبان‌شناسان روس و تاجيك در بررسي مسيله اصطلاح‌شناسي و تاريخچه شكل‌گيري روش‌هاي زبان-شناسي در پژوهش اصطلاحات و تاريخچه كاربرد واژه «اصطلاح» و «كلمات تخصصي» پرداخته‌شده است. نويسندگان مقاله با بيان اينكه مطالعات متعددي در زبان‌هاي گوناگون به بررسي سيستم‌هاي اصطلاحات و درك ويژگي‌ها و جنبه‌هاي خاص آن‌ها اختصاص‌يافته است، معتقدند كه تعداد زيادي از اصطلاحات بر اساس تغيير نقش كلمات رايج تشكيل‌شده است. با تكيه به نظر زبان‌شناسان معروف تاجيك، نويسندگان مقاله به اين نكته اشاره مي‌كنند كه زبان عربي به‌عنوان زباني بين‌المللي در آن دوره در روند شكل‌گيري و غني‌سازي اصطلاحات علمي زبان تاجيكي نقش عمده‌اي داشته است. اين مقاله بر مبناي تجزيه‌وتحليل تطبيقي اصطلاحات كتاب «نوادرالوقايع» اثر احمد دانش، دانشمند بزرگ فارس و تاجيك نگاشته شده است. نويسندگان به تجزيه‌وتحليل شيوه‌هاي گوناگون ساخت اصطلاحات (در زمينه آموزش، تاريخ، نجوم، جغرافيا) در زبان‌هاي روسي و تاجيكي پرداخته‌اند. نتايج بررسي متون نشان مي‌دهد كه احمد دانش در آثارش در كنار واژه‌هاي رايج، به‌طور گسترده از مجموعه‌اي از اصطلاحات فارسي و همچنين وام‌واژه‌هايي از ساير زبان‌ها استفاده مي‌كرده است

The article discusses opinions of Russian and Tajik linguists, who have studied the problem of terminology, history of the formation of linguistic areas about terminology and the usage of word "term" and "professionalism". Authors point out that numerous studies dedicated to studying in different languages to terminological systems, which show features and specific aspects inherent in the study of vocabulary that a huge number of terms are formed on the basis of a rethinking about common words. Based on the Tajik-known linguists, authors also point out that the formation and enrichment of the scientific terminology of the Tajik language were influenced by Arabic, which on that time was an international language. The article presents a comparative analysis of terminology units of the well-known works of the great Tajik-Persian scientist, preceptor Ahmad Danish "Navader-ul-vaghaye." Authors analyzed various methods of term formation (industries education, history, astronomy, geography) in Russian and Tajik languages. The study showed that Ahmad Danish in his work, among other common lexicon and terminology which was widely used, consisting of both native Persian words and some borrowed words from Arabic language.