پژوهشي در تعريف و تحديد انواع هنرهاي مشاركتي- تعاملي

A Study on How to define and Draw Distinctions between Various Types of Participation/Interactive-based Arts

هدف اين مقاله پژوهشي شناسايي و طبقه بندي انواع هنر‌هاي مشاركتي-تعاملي است. براي رسيدن به اين هدف، از هر گونه ي هنري يك نمونه ي شاخص انتخاب شده و پس از توصيف و تحليل سازمايه هاي اساسي تشكيل دهنده ي آن و ذكر وجوه تمايز آن از ديگر گونه ها، تعريف ويژه اي از آن ارايه شده است. توضيح آنكه از آغاز دهه ي نود به اين سو، كه رايانه هاي شخصي و اينترنت، به تدريج تبديل به رسانه هايي تثبيت شده در خلق آثار هنري شدند؛ و گونه هايي جديد چون "هنر تعاملي" و "هنر نت" قدم به عرصه ي هنر معاصر گذاشتند؛ "تعامل گريِ" مخاطبانِ آثار هنري ديگر نه امري بعيد، بل كه اصلي اساسي قلمداد شد. اما يكي از مسايلي كه همواره مشكلاتي را در فهمِ دقيق اين گونه هاي هنريِ مشاركتي-تعاملي فرارويِ محققين و هنرمندان قرار داده است؛ تفكيكِ اين حوزه هاي، به ظاهر مشابه، از يك ديگر است. از اين جا، پرسش اصلي اين پژوهش نيز آن است كه: بر مبناي چه معيارهايي و با چه عناويني مي توان اين گونه هاي هنري را از يك ديگر جدا كرد و تعاريفي متمايز كننده را براي آن ها پيش نهاد؟ در پاسخ به اين پرسش؛ به روشي توصيفي-تحليلي تلاش شده تا گونه هاي هنري مشاركتي-تعاملي معين، و از يك ديگر متمايز شوند. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه: برخلاف آن چه در منابع مختلف ديده مي شود و آن طور كه هنرمندان با سهل انگاري و بدون توجه به بار معنايي هر اصطلاح آثار خود را "تعاملي"، "مشاركتي" يا "اينترنتي" مي-نامند؛ هر كدام از اين مقولات، تعريف و عنوان ويژه يِ خود را دارند و اين آثار در هشت گونه ي متفاوت قابل طبقه‌بندي هستند.