پيدايش و بقا جامعه با تاكيد بر نقش دين از منظر علامه طباطبايي

The Genesis and Survival of Society with Emphasis on the Role of Religion in the Light of Allameh Tabatabaei’s View

پيدايش و بقا جامعه و مسايل پيراموني آن، يكي از مباحث مهم جهان غرب در قرون وسطي تا عصر روشنگري است. تحول در پاسخ به اين مسيله، يكي از مهم‌ترين بنيادهاي مدرنيته و علوم انساني و اجتماعي است. پايه اين تحول، مربوط به كنار گذاشته شدن نظريه «خلق جامعه توسط خداوند» و «طبيعت اجتماعي بشر»، مي‌باشد و اينكه انسان به‌عنوان «موجودي طبيعتاً غيراجتماعي» و جامعه به‌عنوان «مصنوع بشر» در نظر گرفته شد. اين تحقيق، به پاسخ اين مسايل از ديدگاه علامه طباطبايي در تفسير الميزان مي‌پردازد. انسان از منظر علامه طباطبايي، بالطبع موجودي اجتماعي نيست، اما به دليل گستره نيازها و...، به ناچار و بالاضطرار رو به زندگي اجتماعي آورده است. زندگي اجتماعي و جامعه براي بقا و استمرار خود، نيازمند وجود قانون هستند كه موافق فطرت و نظام خلقت باشد. اين قانون، فقط از جانب خداوند متعال و در قالب هدايت تشريعي الهي قابل دستيابي است. عقل و فطرت بشر براي تنظيم و تهيه چنين قانوني، ناكافي و نارسا هستند.

The genesis and survival of society and the relevant issues are among the main debates in the Western world during the Middle Ages up to Enlightenment Era. The change in the way of answering this question is one of the most important foundations of modernity, humanities and social sciences. The basis of this change is ascribed to abandoning the theory of ‘’ the creation of society by God’’ and’’ the social nature of man’’, and due to considering man as ‘’ a naturally unsocial creature’’ and society as ‘’ as something created by man’’. This research seeks to answer these questions in the light of Allameh Tabatabaei’s views reflected in Al Mizan Commentary. Allameh Tabatabaei thinks that man is not a social creature by nature, but because in order to fulfill his needs and so on, he inevitably and forcibly resorts to social life. Social life and society are in need of a kind of law which is consistent with nature and the system of creation to ensure their survival. There is no such a law except that which is enforced by God Almighty in the form of divine legislative guidance. Man’s intellect and innate disposition lack efficiency and capacity in this regard.