مطالعه خصوصيات مورفوفيزيولوژيكي موثر در توان رقابت گندم در برابر علف هاي هرز

Study of Effective Morpho-Physiological Characteristics on Wheat Competitive Ability Against Weeds

ارقام يك گونه گياه زراعي از نظر قدرت رقابت با علف هاي هرز تفاوت دارند كه ناشي از تفاوت هاي مورفولوژيكي و فيزيولوژيكي آنها مي باشد. اين آزمايش به منظور مطالعه صفات مورفوفيزيولوژيكي 18 ژنوتيپ گندم در رقابت با علف-هاي هرز در سال زراعي 1390-1389 در مزرعه دانشكده كشاورزي مغان دانشگاه محقق اردبيلي انجام شد. تيمار هاي آزمايشي 18 ژنوتيپ گندم بودند كه در شرايط حضور و عدم حضور علف هاي هرز رشد مي كردند. آزمايش به صورت اسپيليت پلات نواري در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد. نتايج نشان داد كه در بيشتر ژنوتيپ-هاي گندم رقابت علف هاي هرز ارتفاع آنها را تا 27 درصد كاهش داد. در مرحله ساقه دهي گندم و در شرايط رقابت و عدم رقابت علف هاي هرز، ژنوتيپ هاي الوند و S-82-10 بيشترين ارتفاع و ژنوتيپ هاي كاسكوژن و C-85-8 كمترين ارتفاع را داشتند. نتايج نشان داد كه رقابت علف هاي هرز سطح برگ اكثر ژنوتيپ هاي گندم را 5 تا 47 درصد كاهش داد. بيشترين كاهش سطح برگ در ژنوتيپ سرداري مشاهده شد، در حالي كه ژنوتيپ هاي گاسپارد و طوس توانستند در شرايط رقابت بيش از 95 درصد از سطح برگ خود را در شرايط رقابت علف هاي هرز حفظ كنند. شاخص LAR و SLA در ژنوتيپ هاي طوس، N-80-19 و MV-17 در شرايط رقابت علف هاي هرز بيش از دو برابر بيشتر بود. عملكرد ژنوتيپ هاي گندم در شرايط حضور و عدم حضور علف هاي هرز متفاوت بود. در 7 ژنوتيپ N-80-19، آذر 2، طوس، اميد، MV17, S-82-10, C-85-9 افت عملكرد ناشي از حضور علف هاي هرز بيش از 25 درصد بود. نتايج اين آزمايش مي تواند در اصلاح ارقام جديد گندم براي توسعه كشاورزي پايدار و كنترل غيرشيميايي علف هاي هرز مورد استفاده باشد.

Cultivars within crop species differ in competitiveness against the weeds that it is due to morphological and physiological differences. This experiment was conducted in Agricultural Faculty of Moghan, University of Mohaghegh Ardabili at 2010-2011 in order to study of morpho-physiological characteristics of 18 wheat genotypes growing in weed free and weed infested conditions. Experiment was established as strip-split plot using a randomized complete block design with three replications. Results showed that weed interference decreased wheat height to 27% in many wheat genotypes. At stem elongation stage, Alvand and S-82-10 genotypes have most height, and Kaskozhen and C-85-8 genotypes have lower height under with and without weed interference condition. Results also showed that weed competition reduced leaf area 5 to 47% in wheat genotypes. Highest leaf area reduction was observed for Sardary genotype, whereas Gaspard and Tous genotypes were able remain more of 95% of the leaf area in weed competition condition. In weed competition condition LAR and SLA Indices were more than twice for Tous, N-80-19 and MV17. The results can be used in breeding new varieties of wheat for non-chemical weed control in sustainable agriculture.