بررسي برخي صفات زراعي ذرت (Zea mays L.) متاثر از شكل‌هاي آهن در خاك‌هاي استان آذربايجان شرقي

Study of Some Agronomical Traits of Corn (Zea Mays L.) Affected by Iron Fractions in Soils of East Azerbaijan

آهن يكي از مهم ترين عناصر كم مصرف براي گياهان است و قابليت دسترسي آن در خاك هاي آهكي كم مي باشد. قابليت دسترسي آهن براي گياه به توزيع نسبي شكل‌هاي مختلف شيميايي آن در خاك بستگي دارد كه البته تابعي از ويژگي‌هاي خاك است. در اين پژوهش گلخانه‌اي به منظور جز بندي آهن كل به شكل‌هاي مختلف آهن به روش عصاره‌گيري دنباله‌اي از 21 نمونه خاك با ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي متنوع، استفاده شد. بر طبق نتايج حاصله غلظت شكل هاي مختلف آهن به‌ترتيب آهن باقي مانده (Fe-Res) > آهن پيوسته به اكسيدهاي آهن بلوري (Fe-CFeOX) > آهن پيوسته به اكسيدهاي آهن بي شكل (Fe-AFeOX) > آهن پيوسته به اكسيدهاي منگنز (Fe-MnOX) > آهن پيوسته به مواد آلي (Fe-OM) > آهن تبادلي (Fe-Ex) ? آهن كربناتي (Fe-Car) بود. شكل هاي Fe-Ex، Fe-OM، Fe-CFeOX، Fe-AFeOX، Fe-Res و آهن قابل جذب (Fe-DTPA) رابطه معني داري با ماده خشك بخش هوايي و ريشه ذرت، آهن فعال، شاخص كلروفيل و جذب آهن توسط بخش هوايي ذرت داشتند. مطالعات همبستگي نشان داد كه شكل تبادلي آهن، پيوسته به اكسيدهاي آهن بي شكل و آهن باقي مانده رابطه معني داري با تمام صفات زراعي اندازه‌گيري شده در بخش هوايي ذرت داشتند كه اين امر نشان مي دهد احتمالاً اين شكل ها منبع آهن قابل جذب ذرت در خاك هاي مورد مطالعه در شرايط گلخانه اي بودند.

Iron (Fe) is the most important micronutrient for crops that has low availability in calcareous soils. Phytoavailability of Fe depends on the relative distribution of different chemical Fe forms in soil, which is function of soil properties. In this greenhouse research, total Fe fractionated into different forms by sequential extraction procedure was studied in 21 soil samples that varied in physical and chemical properties. According to the results, different Fe fractions concentration were as: Residual iron (Fe-Res) > iron associated with the crystalline iron oxides (Fe-CFeOX) > iron associated with the amorphous iron oxides (Fe-AFeOX) > manganese- oxide- associated Fe (Fe- MnOX) > organic matter-associated Fe (Fe-OM) > exchangeable iron (Fe-Ex) ? carbonates-bound iron (Fe-Car). Fe-Ex, Fe-OM, Fe-AFeOX, Fe-CFeOX, Fe-Res and available iron (Fe-DTPA) had a significant relationship with corn shoot and root dry matter, active iron content, chlorophyll index and shoot iron uptake. Correlation coefficient showed that the Fe-Ex, Fe-AFeOX and Fe-Res had a close and significant relationship with all measured agronomical traits of corn. It is concluded that, these forms of iron are probably the source of available iron for corn in studied soils.