چالش مفهوم زمان در آيين هندو

The Challenge of the Concept Time in Hinduism

انسان همواره با پرسش از چيستي زمان و تاريخ مواجه بوده است؛ از خود مي‌پرسد زمان و تاريخ چيست؟ و ما چه رابطه‌اي با آنها داريم. اين پژوهش با رويكرد تحليلي ـ نظري به پاسخ به چنين پرسشي، در آيين دين هندو مي‌پردازد. در اين آيين، دو الگوي خطي و دوري به چالش كشيده مي‌شود و در نهايت طرح دوري زمان(كاله)، بازنمايي بيشتري دارد. در زمان دوري، زمان چرخه‌اي است كه درون آن حوادث الف، ب، ج و... وجود دارند. يك الگو از زمان دوري، الگوي تناسخ است كه چرخه زندگي و مرگ است. در زروان نيز زمان دوري است، ولي همانند آيين هندو، به صورت بازگشت ابدي نيست، بلكه رجعت به مبدايي ابدي است. دوره كامل زمان كرانمند، كه دوازده هزار سال است، پس از سه هزاره آخر رستاخيز تن روي مي‌دهد و رجعت به اصل است. نوع دوم به زمان، خطي يا آفاقي است. نكته مهم انگاره خطي، نگاه رشته‌اي است، كه همه چيز يك آغاز و يك پاياني دارند و اين دو نمي‌توانند شبيه هم باشند و امكان جابه‌جايي آنها هم وجود ندارد. پژوهش حاضر به بررسي مفهوم زمان در ودا، اتهرودا و اوپه نيشد و تقسيمات آن و همچنين مكاتب فلسفي هند پرداخته، نشان مي‌دهد كه در نهايت تاريخ (ايتي هاسا)، معناي عام و متعارف و تعريفش در اديان خطي را از دست داده است؛ زيرا هندوها به دنبال تجربيات تاريخي و حوادث گذشته نيستند، بلكه به دنبال معنا در متون و آموزه‌هاي ديني خود هستند.

Man always faced the question as to what time or history is. He asks himself, “what is time or history is?” And “What is our relationship with them?” This research seeks to answer this question in the light of the view of Hinduism by using an analytical-theoretical approach. In Hinduism two patterns: linear and circle are challenged and finally the circle plan of time (Kaleh) has a clearer representation. In circle time, time is a cycle in which the events of a, b, c etc. take place. One of the patterns of circle time is the pattern of transmigration which is a cycle of life and death. In the Avestan notion time is circle, too, but like Hinduism, it has no way for eternal return; rather a return to an eternal origin. The full period of limited time, which, according to Hinduism, lasts for twenty thousand years, comes after the last three thousand years of body resurrection and is a return to the origin. The second kind of time is linear and horizontal. The important point of linear idea is that it is a filamentary idea, according to which everything has one beginning and one end and these two cannot be alike and their movement is not possible. The present research, investigating the concept of time in Veda, Etheroda and Opehnished and their divisions and also philosophical schools of India, shows that history (Eity Hasa) has lost its general and common meaning and definition in the linear religions; because the Hindus do not take care of historical experiments and past events, rather they pay special attention to the meaning and doctrines in their religious texts.