تحليلي بر ساختار نظام اخلاقي در اديان

An Analysis of the Structure of Moral System in Religions

امروزه پرداختن به مباحث اخلاقي در اديان، از اهميت بالايي برخوردار است. با بررسي اخلاق در اديان گوناگون، كشف ساختاري معين و مشخص امكان‌پذير است. اين پژوهش، در مقام ارايه و تحليل چنين ساختاري است. در ساختار اديان گوناگون، نظام اخلاقي براساس بنيان‌هايي هستي‌شناختي، معرفت‌شناختي، ارزش‌شناختي، انسان‌شناختي و الهياتي شكل گرفته است و در هر نظام اخلاقي، دست‌كم شش عنصر نظريه ارزش، اصول مبنايي، قواعد اخلاقي، بيان عوامل انگيزشي، بيان ضمانت اجرا و توجيه نظام اخلاقي مشاهده مي‌شود. با توجه به اين تبيين، علم اخلاق و پژوهش‌هاي اخلاقي در مسير تبيين نظام اخلاقي، به سه عرصه اخلاق توصيفي، كه به توصيف نظام‌هاي اخلاقي مي‌پردازد؛ اخلاق هنجاري، كه در مقام كشف و يا تاسيس نظام اخلاقي است، و فرا اخلاق، كه پژوهش‌هاي عقلاني و فلسفي است، در حوزه حقايق، مفاهيم، احكام و گزاره‌هاي اخلاقي تقسيم مي‌شود.

Nowadays dealing with the moral issues in religions is of great importance. Investigating morality in different religions can contribute to discovery a specific structure. This paper seeks to offer such a structure and analyze it. In the composition of the different religions, the development of moral system is based on ontological, epistemological, axiological, anthropological and theological foundations and in every moral system, we can find at least six elements including value theory, fundamental principles, ethical rules, exposition of motivational factors, exposition of the sanctions and defending the moral system. Accordingly, moral science and the research works on morality which contribute to explaining the moral system are divided into three types: descriptive morality, which describes moral systems; normative morality which is responsible for detecting and or establishing moral systems; and meta-ethics which deals with the logical and philosophical research works which have to do with realities, concepts and moral propositions.