تاثير تنش خشكي بر صفات مورفولوژيك و فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيدان دو رقم كلزا (Brassica napus)

Drought stress effects on morphological traits and enzymatic antioxidant activity of two rapeseed (Brassica napus) cultivars

خشكي پديده اي بحراني است كه همه ساله در بخش هايي از دنيا در زمان هاي مختلف با دامنه و شدت متفاوت به توليد موفقيت آميز محصول آسيب مي رساند. تحقيق حاضر به منظور بررسي تاثير تنش خشكي روي برخي صفات مربوط به برگ (مساحت برگ، وزن تر و كلروفيل)، ريشه (وزن تر)، ساقه (وزن تر و طول) و تغييرات فعاليت آنزيم هاي آنتي-اكسيدان سوپراكسيدديسموتاز (SOD) و پراكسيداز (POD) روي دو رقم حساس Hyola308 و متحمل SLM046 كلزا به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با 4 تكرار براي صفات مورفولوژيك و فيزيولوژيك و 2 تكرار براي سنجش آنزيمي انجام شد. بدين منظور گياهچه ها در محيط MS مايع سوسپانسيون در پنج سطح خشكي شامل صفر، 3، 6، 12 و 15 در صد پلي اتيلن گلايكول 6000 به طور شناور كشت شدند. صفر، 3، 6، 12، 24، 48 و 72 ساعت پس از اعمال تنش، از گياهان نمونه هاي برگي تهيه شد. اندازه گيري هاي صفات بين دو رقم تفاوت معني داي نشان داد. طبق نتايج، سطح و وزن برگ، طول ساقه و وزن ريشه با افزايش مقدار PEG و پيشرفت زمان، در هر دو رقم كاهش يافت. با افزايش ميزان PEG، ميزان كلروفيل در رقم حساس افزايش بيش تري نسبت به رقم متحمل داشت. در هر دو رقم تنش خشكي به طور معني داري سبب كاهش وزن ساقه شد. بر اساس نتايج شدت واكنش و فعاليت آنزيم SOD در رقم مقاوم بيش تر بود. فعاليت آنزيم POD در رقم مقاوم در شرايط تنش خشكي شديد و فعاليت اين آنزيم در رقم حساس در شرايط اوليه تنش خشكي افزايش داشته است.

Drought stress is a critical phenomenon damaging successful crop production in various intensity every year in different parts of the world during different times. This research was done to evaluate the effects of drought stress on some traits related to leaf (leaf weight, leaf area and chlorophyll content) root (root weight) shoot (weight and length) and enzymatic antioxidants activity of superoxide dismutase (SOD) and peroxidase (POD) in sensitive and resistant cultivars of Brassica napus, Hyola 308 and SLM046. Experiments were done according to factorial design on the base of completely randomized design with four replications for morphological and physiological traits and 2 replications for enzyme assays. Seedlings were cultured in MS medium suspension including 0%, 3%, 6%, 12% and 15% w/v PEG 6000. Leaf samples were collected at 0, 3, 6, 12, 24, 48, 72 hours after culture subsequently. Traits evaluation showed significant difference between two cultivars. According to results, Leaf area and weight, shoot length and root weight were decreased with the increment of PEG amounts and stress exposure time in both cultivars. Chlorophyll content in sensitive cultivar was higher than resistant cultivar significantly. Drought stress induced significant shoot weight reduction in both cultivars. Based on the results, intensity of response and SOD activity in resistant cultivar was more than sensitive cultivar. POD activity was high in SLM046 in severe drought condition and its activity in Hyola 308 increased at initial times of drought stress.