تحليل ژئومورفومتري شبكه زهكشي در مخروط آتشفشان بيدخوان (واقع در استان كرمان)

Review of Drainage Network Morphomerty on Bidkhan Volcano (Kerman Province)

مخروط آتشفشانی بیدخوان در بخش جنوب شرقی نوار آتشفشانی ایران مركزی واقع شده است. وجود دره های عمیق و شبكه آبراهه‌های نامنظم در دامنه های این مخروط، نشانگر عملكرد درازمدت فرسایش و تكامل شبكه زهكشی می باشد. هدف این تحقیق شناخت ویژگی های مورفومتریك حوضه های زهكشی ، الگوی زهكشی، همچنین بررسی نیمرخ ‌طولی و‌ شواهد مورفولوژیكی حوضه ها به منظور تحلیل ارتباط آن‌ها با فعالیت های تكتونیكی می باشد. نقشه‌های توپوگرافی رقومی 1:25000 ، عكس‌های هوایی منطقه به مقیاس 1:55000 سال 1334 و مقیاس 1:20000 سال 1344 ، نقشه‌های زمین شناسی 1:100000 چهار گنبد و بردسیر، ابزارهای تحقیق را تشكیل داده‌اند. برای دست یابی به هدف، حوضه‌ها در نرم افزارهای GISوWMS ترسیم و محاسبات مورفومتری آنها در محیط Excel صورت گرفته است. بررسی شواهد ژئومورفولوژیكی تكامل الگوی زهكشی نشان می‌دهد كه در حوضه مركزی الگوی زهكشی شاخه درختی و نیمرخ طولی حالت تعادل را نشان می دهد. در حوضه های جانبی مخروط الگوی موازی تكامل یافته است. حوضه های یال جنوبی مخروط با داشتن بیشترین میانگین ارتفاع منطقه یعنی 4/3195متر دارای نیمرخ طولی محدب می باشند كه جوان شدگی آبراهه‌ها را نشان می دهد. شكستگی در نیمرخ طولی، حفر عمیق و در برخی موارد مسدود شدن مسیر آبراهه ها و وجود پشته های فشارشی شاهدی بر فعالیت های تكتونیكی در یال جنوبی مخروط می باشد.

Review of Drainage Network Morphomerty on Bidkhan Volcano (Kerman Province)Abstract:Volcanic cones are among the simplest volcanic landforms. They are built by ejecta from a volcanic vent, piling up around the vent in the shape of a cone with a central crater. Volcanic cones are of different types, depending upon the nature and size of the fragments ejected during the eruptionBidkhan Mountain is located in the southeastern part of the central Iranian volcanic belt .Profound valleys and irregular drainage pattern on volcano side shows long time erosion and development of drainage network on it.This study aimed to identify geomorphometric characteristics of drainage basins, drainage pattern,as well as studying longitude river profile and morphologic evidence in order to analysis tectonic behavior on them .To obtain necessary data for this research topographic maps of 1:25000, Aerial photos:1:55000 and 1:20000 , geologic maps 1:100000 of Chaharghonbad and Bardsir and computer software were used as research equipments. To carry out the goal, drainage basin delimitate in GIS and WMS software and then morphometric statistics done in Excel. Based on the results of morphometric factors and comparing drainage pattern, in inner basin of caldera dendroid pattern developed and longitude profile shows equilibrium. In lateral basins parallel pattern has been developed. Southern basins shows high elevation (3195.4Meter) and longitude profiles are convex that shows youthfulness on valleys. It seems that this side of volcano affected by fault line showed on geologic map as an inferred fault . Fracture on longitude profiles, deep excavation and in some occasion barred valleys and pressure ridge are evidence of this purporst. Key Words: Bidkhan Volcano, Morphomerty, Drainage Pattern, Geomorphology