مطالعه ميزان و نوع استفاده از ماهواره و رابطه ي آن با دينداري جوانانِ شهر و روستاهاي سنندج

: اين مقاله، نتيجه يك مطالعه توصيفي ـ تبييني از نوع علي ـ مقايسه‌اي است كه ابتدا به مطالعه ميزان استفاده از ماهواره و نوع انتخاب كانال‌ها، و رابطه ي آن با ميزان دينداري جوانان 18 تا 29 سال در شهرستان سنندج پرداخته است. سپس عوامل موثر بر ميزان استفاده از ماهواره و تفاوت ميزان استفاده در بين بينندگان شهري و روستايي اين منطقه را نيز تحليل كرده است. به لحاظ نظري، مساله تماشاي تلويزيون ماهواره اي و اثر آن بر دينداري را با تركيب نظريه «كاشت» و نظريه «عرفي‌شدن» پيتر برگر مورد استفاده قرار داديم. به لحاظ روش شناسي نيز از پيمايش ميداني استفاده كرديم كه در آن حجم نمونه بالغ بر 583 نفر از جوانان شهر و روستاهاي سنندج در بازه زماني 1391 ـ 92 مي‌ شد. برخي يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه از يك طرف، متغيرهاي «وضعيت اجتماعي ـ اقتصادي»، «جنسيت» و «سن» فاقد رابطه‌ي معنادار با ميزان استفاده از ماهواره هستند. اما متغيرهاي «وضعيت تاهل»، «تحصيلات» و «شغل» داراي رابطه‌ي معناداري با ميزان استفاده از ماهواره مي‌باشند. از طرف ديگر اين فرض كه «ميزان استفاده از ماهواره با ميزان تعلق و پايبندي ديني رابطه معنادار دارد»، در بين بينندگان شهري تاييد شد اما در بين بينندگان روستايي تنها مي‌توان گفت كه در دو بُعد اعتقادي و پيامدي، ماهواره به ميزان اندكي موجب كاهش تعلق و پايبندي ديني شده است. چگونگي استفاده از ماهواره و نوع كاربرد آن (فرهنگي، سياسي، تفريحي و اطلاعاتي) نيز بر ميزان دينداري تاثير معنادار نداشته است. نتايج آزمون t نيز نشان داد كه تفاوت ميزان استفاده از ماهواره در بين جوانان شهر و روستاهاي سنندج معنادار نيست؛ با اين حال بر مبناي نظريه «كاشت»، ماهواره در كنار عوامل ديگر در بين جوانان شهري به نسبت جوانان روستا با شدت بيشتري در چهار بّعدِ اعتقادي، عاطفي، پيامدي و مناسكي منجر به تغيير نگرش ها و رفتارهاي ديني شده است.