بررسي اثرات صرفه‌هاي ناشي از تجمع هاي صنعتي بر رشد اقتصادي در استان‌هاي ايران (1389-1379)

The Study of the Effects of Economies of Industrial Agglomeration on Economic Growth in Iran’s Provinces

در ادبیات اقتصاد شهری و منطقه‌ای، با توجه به مفاهیم مشترك مدل‌ جغرافیای اقتصادی جدید (NEG) و مدل­های رشد درونزا، تجمع فضایی فعالیت‌های اقتصادی و رشد اقتصادی، فرایندهایی جدایی‌ناپذیر هستند. در مدل‌های رشد درونزا چگونگی ایجاد فعالیت‌های اقتصادی جدید، از طریق نوآوری بررسی می‌شود. در مدل‌NEG، هدف، بررسی چگونگی استقرار این فعالیت‌های اقتصادی جدید و چرایی تمركز آنها است. بنابراین، در مدل NEG، نوآوری، استقرار و مكان‌یابی و رشد، فرایندهایی متصل به هم هستند.براین اساس، هدف این مقاله، بررسی اثرات صرفه‌های ناشی از تجمع‌های صنعتی بر رشد اقتصادی استان‌های ایران بوده كه در دو بخش نظری و تجربی، به آن پرداخته شده و در بخش نظری، مدلی در چارچوب مدل NEG  ارائه  و نشان داده می شود كه تجمع فعالیت‌های صنعتی بر رشد اقتصادی مؤثر است. در بخش تجربی به منظور برآورد و آزمون  الگوی نظری، از اطلاعات استانی، طی سال‌های 1379 تا 1389 و روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون تجربی الگوی پژوهش، تأثیر مثبت و معنادار تجمع‌های صنعتی بر رشد اقتصادی را در سطح استان­های ایران طی دوره 1389-1379 نشان می‌دهد. لازم به ذكر است به منظور آزمون تجربی الگوی پژوهش، میزان تجمع صنعتی به وسیله‌ شاخص مائورل- سدیلوت، محاسبه شده است. محاسبه‌ این شاخص برای فعالیت­های صنعتی به تفكیك كدهای ISIC دو رقمی نشان می‌دهد كه صنعت سایر تجهیزات و وسایل حمل و نقل (كد 35)، تجمعی‌ترین و صنعت انتشار و چاپ (كد 22) غیرتجمعی‌ترین صنعت هستند.

In urban and regional economics’ literature, according to the concepts of new economic geography model (NEG) and endogenous growth model, spatial agglomeration of economic activities and economic growth are interrelated processes. In the endogenous growth models, how to create new economic activities through innovation is checked. Moreover, the NEG model aims to investigate how to establish these new economic activities, and cause of their concentration. Therefore, innovation, location and growth are interconnected processes within the NEG model. This article examines theoretically and experimentally the effects of economies of industrial agglomeration on economic growth in Iran’s provinces. In theoretical section, a NEG model has been presented. It shows that the agglomeration of industrial activity affects the economic growth. In the experimental section, a model has been estimated by applying Generalized Method of Moments (GMM) using provincial data during 2000-2009. The results indicate the positive and significant impact of industrial agglomeration on economic growth in provincial level in Iran. Also, the amount of industrial agglomeration has been calculated by Maurel-Sedillot index within the 2-digit ISIC codes, which shows that the other transport equipment industry (code -35) has the largest agglomeration, and printing and publishing industry (Code -22) has the smallest agglomeration.