سنجش اولويت‌هاي خوانش منظر فضاهاي شهري از ديدگاه شهروندان

Measurement of readings priority landscape of urban spaces from the standpoint of citizens (Case study: urban squares of the city of Hamadan)

چگونگي منظر شهري نقش مهم و تاثيرگذاري در خوانش و ادراك فضاهاي شهري دارد. ارتقا عوامل بصري و ادراكي منظر فضاهاي شهري زماني مي‌تواند تحقق يابد كه اولويت‌سنجي مسايل شهري موجود، مبتني بر نظريات شهروندان و استفاده‌كنندگان از فضاها باشد. از آنجا كه نظرات و آراي مختلفي در سطح شهر و پيرامون مسايل منظر شهري و اولويت‌هاي آن وجود داشته و اتخاذ تصميمات نيز بايد همگرا و در راستاي پوشش همه جانبه اولويت‌ها باشد، بنابراين هدف اين پژوهش، اولويت‌سنجي و خوانش منظر ميدان‌هاي شهري همدان از ديدگاه شهروندان و متخصصين با استفاده از روش فرايند تحليل شبكه (ANP) است. بر اين اساس ابتدا معيارها و شاخص‌هاي منظر ميادين شهري همدان با استفاده از مطالعات اسنادي– كتابخانه‌اي استخراج و سپس با توجه به اهداف و سوال‌هاي تحقيق مدل ANP تهيه شد. اين مدل مبتني بر منظر ميادين شهري همدان شامل 3 خوشه (معيار/ گروه) و20 گزينه (نود/ زيرگروه)، با استفاده از نرم‌افزار Super Decisions توليد شد. نتايج بررسي‌هاي ميداني در نرم‌افزار مذكور مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. خروجي‌هاي مدل به شيوه‌هاي مختلف متني و نمودارهاي متنوع و قابل تامل براي تمام معيارها و گزينه‌ها قابل ‌ارايه است. از اين رو با توجه به سوالات اين تحقيق : 1. اولويت‌بندي شاخص‌ها و معيارهاي موثر بر منظر ميادين شهري همدان براساس ديدگاه شهروندان چگونه است؟2. اولويت شاخص‌هاي منظر شهري نسبت به معيارها براساس ديدگاه متخصصين چيست؟ تنها بخشي از يافته‌ها در مقاله آورده شده است. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد بيشترين و بالاترين اولويت‌هاي منظر ميادين شهري از ديدگاه شهروندان به ترتيب مربوط به شاخص «پوشش گياهي و درختكاري» در خوشه كالبدي – فيزيكي‌، «بناهاي يادماني و آرامگاهي» در خوشه هويتي - مكاني و «مقياس و تناسبات فضا» در خوشه زيباشناختي كالبدي در ميدان بوعلي‌سيناست. همچنين در ميدان امام‌خميني بالاترين اولويت‌ها مربوط به شاخص«نماي ساختمان‌ها» در خوشه كالبدي و فيزيكي، «ويژگي‌هاي تاريخي و فرهنگي مكان» در خوشه هويتي - مكاني و «تقارن بدنه‌ها» در خوشه زيباشناختي -كالبدي است. از ديدگاه متخصصين بالاترين اولويت‌هاي منظر شهري نسبت به معيارها مربوط به شاخص «نماهاي ساختمان» در خوشه كالبدي – فيزيكي‌، «بناهاي يادماني و آرامگاهي‌» در خوشه هويتي– مكاني و «‌نمادها و نشانه‌ها» در خوشه زيباشناختي كالبدي است.

The urban landscape quality of a city, has an important and effective role in reading and understanding of urban spaces. Visual and conceptual factors promoting urban areas landscape, can only be achieved when priority assessment existing urban issues, be based on the comments of citizens and users of space. Because of the variety of opinions and viewpoints of the city and the surrounding urban landscape issues and its priorities, there are different views and opinions in the city and the surrounding urban land, also decisions must be integrated and comprehensive in line with coverage all aspects of priorities, For this aim, The purpose of this study is priority assessment and reading of city squares landscape of Hamadan, from the standpoint of citizens and professionals. Based on first criteria and indicators of landscape urban squares Hamedan studies using library-mining and then with respect to the goals and research questions ANP model was prepared. In this way, the ANP model - based urban squares landscape of Hamadan, including3cluster (criteria/group) and 20 option (node/sub-groups), using the Super Decisions softwares were produced and the results of the field investigations in the software were analyzed. Models outputs in the text differented ways, and various diagrams and think able for criteria and options, is presentable. Hence, according to the research questions: 1– How are prioritise indicators and effective criterion on urban squares of Hamadan the based on standpoint of citizen and opinions? 2 - What are priority indicators of urban landscape ration criterias based on experts point of view ?, only, same part of the findings in the paper has been brought. The research results show that, from the standpoint of citizens , indicators of vegetation coverage in physical - bodily cluster and memorial and cemetery monuments within the cluster of identity – place, Scale and space proportionin perspective of -Skeletal -aesthetic of cluster, has the highest priority relative to other indicators in each cluster to the item(the BuAli Sina squire).Similarly, in Imam Khomeini Square, clustering building indexes features, in the cluster of physical -body, historical and cultural features of places in local – identity clusters, in Skeletal body aesthetic symmetry of cluster, have the highest priority, Baba taher Square, the green indicator in the cluster periphery of the physical body, memorial and cemetery monuments in the cluster identity-place, lighting and color, in bodily aesthetic, have the highest priority and ‘desirable sky line’ indicators within the cluster bodily- physical buildings, and memorial and cemetery monuments” within the cluster of local identity,”Scale and proportions of the space “ the cluster of a bodily-aesthetic too, from citizen perspective have the highest priority relative to other indicators in each cluster to the item(eshrine of Abdullah Squar), and from experts opinions the "buildings facades" indicators had top priority and symbols and signs had the lowest priority within place-identity cluster: and indicators of scale and appropriateness of space had the highest and lowest priority and body symmetry than any other indicators in bodily a esthetetic cluste.