عوامل پيش‌بيني‌كننده رفتارهاي تغذيه‌اي بر اساس تيوري شناختي اجتماعي در زنان باردار مراجعه‌كننده به مراكز بهداشتي و درماني شهر تبريز

Using Social Cognitive Theory to Determine Factors Predicting Nutritional Be-haviors in Pregnant Women Visiting Health Centers in Tabriz, Iran

سابقه و هدف: تغذيه مادران در طول بارداري عامل كليدي در تضمين سلامت مادر و كودك است. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسي عوامل پيش‌بيني‌كننده رفتارهاي تغذيه‌اي در بين زنان باردار شهر تبريز بر اساس تيوري شناختي اجتماعي انجام‌ شده است. مواد و روش‌ها: اين مطالعه تحليلي با مشاركت 380 زن باردار مراجعه‌كننده به 10 مركز بهداشتي درماني شهر تبريز انجام شد كه به روش تصادفي چندمرحله‌اي انتخاب و وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوري داده‌ها شامل پرسشنامه استاندارد رفتارهاي تغذيه‌اي و پرسشنامه محقق ساخته سازه‌هاي تيوري شناختي اجتماعي (آگاهي، انتظارات پيامد، ارزش‌هاي پيامد، خودكارآمدي، حمايت اجتماعي و خودتنظيمي) بود كه به روش مصاحبه و خودگزارش‌دهي تكميل گرديد. براي تحليل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS-20 و آزمون‌هاي رگرسيون خطي و همبستگي پيرسون استفاده شد. يافته‌ها: ميانگين سني شركت‌كنندگان 27 سال بود. از ميان سازه هاي مختلف تيوري شناختي اجتماعي، انتظارات پيامد (039/0P < )، ارزش هاي پيامد (046/0P < )، آگاهي (043/0P < ) و خودتنظيمي (001/0P < ) داراي سهم معني‌داري در تبيين واريانس رفتار تغذيه اي مناسب در بين مادران موردمطالعه بودند. اين متغيرها در مجموع 16 درصد از واريانس رفتارهاي تغذيه‌اي را پيش‌بيني گرديد. در 5/54 درصد افراد مصرف نان و غلات، 2/73 درصد دريافت گوشت و حبوبات، 3/55 درصد مصرف ميوه‌جات و در 5/70 درصد مصرف سبزيجات كمتر از ميزان توصيه شده بود. نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد كه آگاهي، انتظارات پيامد، ارزش‌هاي پيامد و خودتنظيمي مي‌توانند جهت طراحي مداخلات آموزشي براي دستيابي به رفتارهاي تغذيه‌اي سالم در زنان باردار موثر باشد.