انطباق برخي سازه‌هاي مدل‌هاي رفتاري با دلايل اقدام به ترك اعتياد: يك مطالعه كيفي

Comparing Reasons for Quitting Substance Abuse with the Constructs of Behav-ioral Models: A Qualitative Study

سابقه و هدف: جمعيت جهان بيش از هفت ميليارد نفر مي‌باشد كه از اين ميان 230 ميليون نفر آن دچار سو مصرف مواد هستند. برنامه‌هاي پيشگيري و درمان سو مصرف مواد، طي دو دهه اخير مورد توجه قرار گرفته است. يك موضوع بسيار اساسي در ترك اعتياد، علت مراجعه و اقدام به آن مي‌باشد. شناخت دلايل اوليه اقدام به ترك در نتيجه‌گيري از درمان نيز بسيار مهم مي باشند. هدف اين مطالعه شناسايي اين عوامل و تطبيق آنها با برخي از سازه‌هاي مدل‌هاي رفتاري است. مواد و روش‌ها: اين مطالعه با رويكرد كيفي و به روش تحليل محتوا انجام شد. مشاركت‌كنندگان 21 نفر بيمار، پزشك و كارشناس بودند كه از چند كلينيك ترك اعتياد شهر بجنورد در سال 93 انتخاب شدند. نمونه‌گيري مبتني بر هدف و تا اشباع داده‌ها ادامه داشت. براي جمع‌آوري داده‌ها از مصاحبه نيمه ساختارمند و يادداشت‌برداري استفاده شد، مصاحبه‌ها ضبط و پياده‌سازي شدند. يافته‌ها: با تحليل داده‌ها، سي ‌و سه طبقه فرعي و نه طبقه اصلي به دست آمد كه شامل: مشكلات اقتصادي، دغدغه‌هاي ناشي از خود مواد، مشكلات و عوارض فردي، مشكلات و عوارض خانوادگي، مشكلات و عوارض اجتماعي، انتظارت خانواده، توجه به موقعيت اجتماعي، باور نسبت به اعتياد و ارزش‌گذاري به رفتار ترك استخراج شد. سپس چهار درون‌مايه تهديد درك‌شده، موانع درك‌شده در تداوم مصرف، نگرش به رفتار و هنجارهاي انتزاعي تشخيص داده شد. نتيجه‌گيري: دلايل مرتبط با اقدام به ترك اعتياد با سازه‌هاي مدل‌ها و نظريه‌هاي مختلف آموزش بهداشت از جمله برخي سازه‌هاي مدل اعتقاد بهداشتي و نظريه رفتار برنامه‌ريزي ‌شده تطبيق دارند.