الگوي خلق اعتبار در بانكداري اسلامي متاثر از انديشه شهيد صدر

مسيله خلق بدهي در نظام بانكداري متعارف از مسايل مهمي است كه پس از بحران 2008م، به آن توجه بيشتري شد. يكي از مسايل اصلي در بانكداري اسلامي، مسيله خلق اعتبار است. در اين‌باره ديدگاه‌هاي گوناگوني در ميان اقتصاددانان وجود دارد. از ديد شهيد صدر? در عرصه بانكداري اسلامي، خلق اعتبار، مبتني بر ضوابط شرعي، امكان‌پذير است؛ اما آيا الگوي شكل‌گيري خلق اعتبار از ديد وي با خلق اعتبار در نظام بانكداري متعارف يكسان است؟ در تحقيق پيش ‌رو، ضوابط شرعي متاثر از ديدگاه شهيد صدر? درباره خلق اعتبار در بانكداري اسلامي، با روش تحليلي تشريح و الگوي مفهومي از فرايند شكل‌گيري خلق پول معرفي و در چارچوب ضريب فزاينده پولي در قالب اثر شريعت، الگويي از خلق اعتبار در بانكداري اسلامي متاثر از انديشه شهيد صدر? ارايه مي‌شود. فرضيه تحقيق گوياي آن است كه ميان سازوكار شكل‌گيري فرايند خلق اعتبار از ديد شهيد صدر? با نظام بانكداري متعارف تمايز وجود دارد. نتيجه‌ها گوياي آن است كه اثر شريعت شامل بدهكاربودن متقاضي اعتبار، التزام به اجراي شرط قبض، اطمينان بانك به اطلاعات متقاضي وام، جواز و لزوم عقد قرض بر ضريب فزاينده خلق پول اثرگذار بوده و وجه تمايز الگوي خلق اعتبار از ديد شهيد صدر? با خلق اعتبار در نظام بانكداري متعارف است.

The issue of debt creation in the conventional banking system is a major problem which has drawn much attention after 2008 crisis. One of the main issues in Islamic banking is credit creation, as well. The economists have different viewpoints in this regard. In the viewpoint of Martyr Sadr, credit creation, if in compliance with jurisprudential standards, is possible in Islamic banking. However, is credit creation model based on his thoughts the same as the model in the conventional banking system? In this research, adopting the analytical method and using a conceptual model of credit creation process, we have introduced the jurisprudential standards, in compliance with Martyr Sadr’s thoughts, about credit creation in Islamic banking, and in the framework of money multiplier in the context of Shariah’s effect, we have offered a model of credit creation in Islamic banking on the basis of his thoughts. The hypothesis, here, is that there is a difference between credit creation process in the viewpoint of Martyr Sadr and that of the conventional banking system. The results suggest that Shariahʹs effects, including credit applicant’s being debtor, the commitment to fulfill Qabz provision, bank’s trust in the information provided by the loan applicant, and Qarz contract’s being allowed and obligatory, affect the money multiplier and are the difference between credit creation model in the viewpoint of Martyr Sadr and that of the conventional banking system.