بقاي نفس انسان در ديدگاه ابن‌سينا و فخر رازي

Survival of Human`s Soul in Avicenna and Fakhr-e Razi`s Views

بقاي نفس از موضوعات بحث‌برانگيز و چالشي در حوزه فلسفه است كه در اين نوشتار با پرداختن به مفاهيم اساسي آن، اين موضوع از ديدگاه ابن‌سينا و فخر رازي بررسي مي‌شود. ابن‌سينا از طريق عدم تعلق ذاتي ميان نفس و بدن، بقاي نفس پس از مرگ را اثبات مي‌كند؛ بدين معنا كه فساد بدن، هيچ‌گونه تاثيري در فساد نفس ندارد. فخر رازي نيز بدن را محل تصرف نفس مي‌داند و براي رهايي از شبهه فساد نفس با فساد بدن، معتقد است نبايد نفس را حال در بدن و ساري در آن بدانيم؛ بلكه بين نفس و بدن، مناسبتي از جهت قرب و بعد نيست. بر اين اساس، اين دو فيلسوف، بر اينكه نفس ناطقه به عنوان يك موجود مجرد، پس از مرگ باقي است و انعدام بدن، هيچ تاثيري در انعدام آن ندارد، اتفاق دارند.

Human soul`s survival is one of philosophical challangable problems. In this paper, considering and mentioning its essential conceptual elements, Avicenna and Fakhr-e Razi`s views have been comparatively studied. Avicenna has relied on lack of essential dependence between human soul and body to prove the former`s survival. Such being the case, corruption of body would be of no effect on soul`s life. While Razi has viewed body only as a case for soul`s physical action not as an essential element for it. There is no such a relation as approximation and farness between them. In this way, the two philosophers have agreed on survial of human soul after death and corruption of body.