اعتبار خبر واحد در تفسير و اعتقادات از منظر علامه طباطبايي

Allamah Tabatabiea on Validity of Khabar-e Vahed in Exegesis and Articles of Faith

قلمرو اعتبار خبر واحد از مباحث مهم در معرفت‌شناسي ديني است. هرچند نتايج اين بحث در دانش‌هايي چون تفسير، تاريخ و كلام نيز كاربرد دارد، خاستگاه اصلي آن در علم اصول فقه است. نگرش رايج دانشمندان علم اصول آن است كه خبر واحد، تنها در حوزه فقه معتبر است. علامه طباطبايي از مخالفان سرسخت اعتبار خبر واحد در تفسير و معارف غيرفقهي است و به اعتقاد او، خبر واحد تنها در محدوده احكام شرعي معتبر است. وي در مواضع مختلفي از آثار خويش به‌ويژه تفسير الميزان به اين مبنا پاي‌بند بوده، از خلال سخنان وي نيز مي‌توان چهار دليل بر اين مدعا اصطياد كرد. او مفيد علم نبودنِ خبر واحد، اثر شرعي نداشتن خبر واحد در تفسير و معارف، محال بودن جعل حجيت در حوزه اخبار تكويني و كثرت اخبار جعلي را دلايلي بر اين مدعا ذكر كرده است. علامه اعتبار خبر واحد را در تفسير، منوط به موافقت محتواي اخبار با قرآن مي‌داند. در اين مقاله، هر يك از ادله علامه بررسي و نقد شده است. به نظر مي‌رسد ادله اقامه‌شده از جانب ايشان، وافي به مقصود نيست.

The field of validity of khabar-e vahed is counted among important discussions in religious epistemology. Though the effects of the discussion are used in such fields as exegesis, history and theology, its main place of use is usul-e feqh. Khabar-e vahed is commonly viewed by scholars of usul-e feqh to be valid in feqh only. Allamah Tabatabaea has severely opposed its validity in other fields than feqh. He has been faithful to this view in different places of his works including Almizan from which four reasons for has view may be found. They include khabar-e vahed`s lack of certain knowledge, its effectless status in exegesis and articles of faith, impossibility of causing certainty in naturally made news and maltiplicity of artificial news. He views the validity of khabar-e vahed in exegesis to be conditioned to its agreement with the Quran. In this paper, Allamah`s four reasons have been studied critically. The reasons do not seem enough.