كاوشي نظري در مباني و دلايل دو انديشمند مسلمان معاصر به علم مدرن در اسلام با توجه به نگرش كاركردگرايانه و نمادگرايانه

Philosophical Study on Two Contemporary Muslim Scholar`s Views on Modern Science in Islam with Regard to Functionalism and Symbolism

در قرون وسطا كه جهان غرب در تاريكي جهل و خرافه فرو رفته بود، جهان اسلام در عصر شكوفايي و ترقي (قرون 13 ـ 8 ميلادي) به سر مي‌برد؛ اما از قرن سيزدهم ميلادي به بعد، علم در بين مسلمانان دچار انحطاط و زوال گرديد. در قرن شانزدهم ميلادي و همزمان با پيشرفت علم در جهان غرب، جهان شرق نيز مشتاق مجهز نمودن خود به علم گرديد؛ ازاين‌رو غرب بدون توجه و در نظر گرفتن فرهنگ و جوامع سنتي شرق، درصدد گسيل نمودن دستاوردهاي خود به آن سرزمين برآمد؛ اما ديري نپاييد كه شرقيان دريافتند كه علم داراي بستري خنثي نيست و باعث تاثيرات منفي بر پيكره جوامع غربي نيز گرديده كه از جمله آنها اليناسيون افراد آن جوامع است. از طرفي، بستر شكل‌گيري فرهنگ غربي بسيار متفاوت از فرهنگ شرقيان بود. اين فهم جديد از علم غربي، انديشمندان و روشنفكران جوامع مسلمان را به تامل درباره ماهيت اين مسيله واداشت كه از ميان ايشان، برخي علم مدرن را ناسازگار با اسلام تلقي كردند، عده‌اي با علم مدرن موافق بودند، گروه ديگر در پي تعبيري جديد از اسلام برآمدند و برخي ديگر درصدد بودند علم مدرن را در متن جهان‌بيني اسلامي قرار دهند. پژوهش حاضر، كاوشي نظري در مباني و دلايل دو نگرش «كاركردگرايانه» (Functional) و «نمادگرايانه» (Symbolic) به‌ترتيب در انديشه‌هاي شفاهي سيد حسين نصر و ضيا الدين سردار است كه مروري گذرا بر مباني فكري و فلسفي مدل‌هاي «كاركردگرا» و «نمادگرا» درباره علم مدرن خواهد داشت.

During middle ages when the West was sunken in darkness and superstitions, Islamic world was at its highest point of flourishing. From the thirteenth century onwards, however, science was exposed to decline among Muslims. In sixteenth century when the west was in scientific progress, the East was eager to be equipped with sciences; the West used the eagerness of the East and, regardless of the culture of eastern traditional society transferred its scientific findings to it. Not so late, the eastern found that science may not be neutral and even it has been of negative effects on the western society such as alienation. Again, the westerns` culture was different from the easterns`. Such a new attention to the cultural consequences of western sciences led to different positions among Muslim scholars. Some knew modern science as something opposing to Islam, some agreed with modern science, some other sought to make Islam as modern science demands and some tried to put modern science in the depth of Islamic view of the world. This paper is a research on functionalism and symbolism taken respectively by seyyed Hosein Nasr and Ziaoddin Sardar.