عكس‌العمل فتوسنتزي، تغذيه‌اي و رويشي دو پايه مركبات تحت‌تأثير تنش شوري

Effects of Salinity Stress on Gas Exchange, Growth, and Nutrient Concentrations of Two Citrus Rootstocks

پژوهش گلخانه‌ای به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفی در چهار سطح شوری شامل: شاهد (0 ميلی‌مول)، 20، 40 و 60 ميلی‌مول نمك كلريد سديم و دو پايه بكرايی و نارنج سه برگ در سه تكرار با هدف بررسی مكانيزم تأثير تنش شوری بر فاكتورهای فتوسنتزی، تغذيه‌ای و رشدی پايه‌های مركبات انجام پذيرفت. پس از 8 هفته از اعمال تيمار شوری فاكتورهای وزن تر و خشك اندام هوايی و ريشه، طول ريشه، تعداد و سطح برگ، ميزان كلروفيل كل برگ، ميزان فتوسنتز، هدايت روزنه‌ای، كارآيی مصرف آب، ميزان سديم، كلر، پتاسيم، كلسيم و منيزيم در ريشه و برگ اندازه‌گيری گرديد. نتايج نشان داد كه تنش شوری باعث كاهش فاكتورهای رويشی و فتوسنتزی در هر دو پايه می‌شود. اين كاهش در نارنج سه برگ نسبت به بكرايی بيشتر بود. نتايج نشان داد كه نارنج سه برگ در سطوح پايين شوری از طريق تجمع سديم در ريشه، سديم كمتری را به اندام هوايی انتقال داد. بكرايی در مقايسه با نارنج سه برگ در هر سه سطح شوری، كلر كمتری را در ريشه و برگ تجمع نمود. تيمار شوری باعث كاهش منيزيم، كلسيم و افزايش ميزان پتاسيم در برگ در هر دو پايه گرديد. پايه بكرايی در مقايسه با نارنج سه برگ با جذب و انتقال كمتر كلر و سديم، حفظ بهتر شاخص‌های فتوسنتزی و تغذيه‌ای و جلوگيری از آسيب شديد به كلروفيل برگ تحمل بيشتری به تنش شوری نشان داد.

A greenhouse study was undertaken to assess the salt tolerance of two citrus rootstocks, namely, Bakraii (Citrus sp.) and Trifoliate orange (Poncirus trifoliata). A factorial experiment through a completely randomized design (CRD) with three replications and four levels of salt including 0, 20, 40 and 60 mM NaCl was conducted. After eight weeks of treatment, number of leaves, plant height, leaf area, wet and dry weight of leaf, stem and root, length of root, chlorophyll content, net CO2 assimilation rate (ACO2), stomatal conductance (gs), transpiration (E) and water use efficiency (WUE) and ion concentrations were measured. Salinity decreased growth and net gas exchange. Trifoliate orange showed the most decrease in growth indices and net gas exchange compared with Bakraii. The ability to limit the transfer of sodium to leaves in low levels of salt was observed in Trifoliate orange, but this ability was not observed in high levels of salt. Results showed that accumulation of chloride in leaves and roots were less in Bakraii compared to the Trifoliate orange. The lower Cl- concentration in leaves of Bakraii than trifoliate orange suggests that the salinity tolerance of Bakraii is associated with less transport of Cl- to the leaves. Salinity increased K+ and decreased Mg2+ and Ca2+ concentrations in leaves of both rootstocks. It is proposed that salt stress effect on plant physiological processes such as changes in plant growth, Cl- and Na+ toxicity, and mineral distribution, decreases chlorophyll content and reduces the photosynthetic efficiency of these citrus species.