بررسي رابطه برخي متغيرهاي اوليه توپوگرافي با حضور، فراواني، مشخصات كمي گونه‌ها و تيپ‌هاي گياهي (مطالعه موردي: جنگل باغ شادي هرات، يزد)‌

Investigation of the Relation Between Primary Topographic Variables with Presence, Frequency and Quantitative Characteristics of Plant Species and Vegetation Types (Case Study: Baghe- Shadi Forest, Harat, Yazd)

جهت بررسی رابطه متغيرهای شيب، جهت و ارتفاع از سطح دريا با مشخصات كمی گونه‌ها، تعداد 125 قطعه نمونه 10 آری به‌صورت تصادفی بلوكی مشخص و در قطعات نمونه حضور، تعداد، ارتفاع و قطر برابر سينه (برای گونه‌های درختی) و قطر يقه (برای گونه‌های درختچه‌ای) ثبت شد. هم‌چنين در هر قطعه نمونه، تيپ گياهی بر‌اساس سهم گونه‌ها مشخص شد. بر‌اساس مقياس متغيرها، تحليل همبستگی با آزمون‌های پيرسون، اسپيرمن، فی و كرامر و مجذور ‌اتا انجام شد. نتايج نشان دادند كه ارتفاع از سطح دريا مهم‌ترين عامل تأثيرگذار در حضور و فراوانی گونه‌ها و هم‌چنين تيپ‌های گياهی است. به‌طور كلی گونه‌های بادام كوهی (Amygdalus scoparia Spach.) و بنه (Pistacia atlantica F. & M) در ارتفاعات پايين و گونه‌های تنگرس (Amygdalus lycioedes Spach.)، ارژن (Amygdalus elaefnifolia Spach.) و كيكم (Acer cinerascens L.) در ارتفاعات بالاتر وضعيت بهتری داشتند. شيب همبستگی منفی با حضور گونه‌های افدرا (Ephedra spp) و بادام كوهی و همبستگی مثبت با حضور ساير گونه‌ها داشت. هم‌چنين درختان بنه بيشتر متمايل به حضور در جهات جنوبی بوده و در اين جهات حجم و سطح مقطع بيشتری داشتند. اطلاعات حاصل از اين تحقيق در شناسايی مكان‌های مناسب برای توسعه گونه‌ها می‌تواند مورد‌استفاده قرار گيرد. تحليل رگرسيون نشان داد كه تنها فراوانی بادام و افدرا و ارتفاع متوسط بنه و بادام بر‌اساس متغيرهای شيب و ارتفاع از سطح دريا قابل پيش‌بينی بودند كه البته ضريب تعيين در همه موارد ناچيز بود.

To investigate the relationship between slope, aspect and elevation and quantitative characteristics of plant species, totally 125 sampling plots were selected in a block systematic design. In each sampling, plot presence, number, height, diameter at breast height (for trees) or root collar (for shrubs) and crown diameters were measured and recorded. Also, we recorded vegetation type according to the portion of species in the plot. Correlation analysis was conducted according to the scale of variables using Pierson, Spearman, Phi and Cramer and Eta coefficients. Results found that elevation is the most important factor affecting presence and density and also type in the study area. Altogether, Atlas Pistach (P. atlantica F. & M) and Wild Almond (A. scoparia Spach. ) in low elevations and Maple (A. cinerascens L.), Marsh-arrow-grass (A. lycioedes Spach.) and mountain almond (A. elaefnifolia Spach.) in higher elevations had better conditions. Slope had a negative correlation with presence of Wild Almond and Send Cherry (Ephedra spp), and positive correlation with the presence of other species. Also, Wild Pistach trees present in southern aspects showed more basal area and volume in these aspects. Results of this research can be used in the detection of suitable points for development of plant species. Regression analysis showed that frequency of almond and Send Cherry and average height of almond and wild Pistach were predictable according to elevation and slope. Of course, coefficient of determination was low in all cases.