پيش‌بيني پراكنش يوزپلنگ آسيايي، پلنگ ايراني و خرس قهوه‌اي در پاسخ به متغيرهاي محيطي در استان اصفهان

Predicting the Distribution of Asiatic Cheetah, Persian Leopard and Brown Bear in Response to EnvironmentalFactors in Isfahan Province

پیش‌بینی پراكنش گونه‌ها در تعیین وضعیت حفاظتی، ارزیابی سطح تهدیدات و حفاظت گونه‌ها اهمیت دارد. این مطالعه به شناسایی زیستگاه‌های احتمالی سه گونه گوشتخوار بزرگ جثه در محدوده استان اصفهان و ارزیابی میزان زیستگاه‌های بالقوه برای هر یك از آنها در داخل و خارج مناطق تحت حفاظت استان اصفهان پرداخته است. با استفاده از روش مدل‌سازی مكسنت (Maxent) و درنظر گرفتن متغیرهای اقلیمی، توپوگرافی و انسانی، زیستگاه‌های بالقوه مطلوب یوزپلنگ آسیایی (Acinonyx jubatus venaticus)، پلنگ ایرانی (Panthera pardus saxicolor) و خرس قهوه‌ای (Ursus arctos) در استان اصفهان نقشه‌سازی شد. نتایج ارزیابی مدل‌ها با استفاده از سطح زیر منحنی ROC نشان داد كه مدل‌های تهیه شده برای هر سه گونه در هر دو حالت تهیه و آزمون مدل‌ها از حالت تصادفی پیش‌بینی بهتری داشته‌اند. زیستگاه‌های بالقوه مطلوب سه گونه یوزپلنگ آسیایی، پلنگ ایرانی و خرس قهوه‌ای به ترتیب 2/5%، 12% و 4/3% از مساحت استان اصفهان را تشكیل داد. عوامل اقلیمی در مطلوبیت زیستگاه یوزپلنگ آسیایی و خرس قهوه‌ای، و عامل شیب زمین در مطلوبیت زیستگاه پلنگ ایرانی بیشترین اهمیت را داشتند. براساس مقایسه نقشه‌های مطلوبیت زیستگاه به‌دست آمده با مرز مناطق چهارگانه تحت حفاظت استان، شبكه مناطق حفاظت شده كنونی توانسته است 7/55% از مساحت زیستگاه‌های مطلوب یوزپلنگ آسیایی، 7/23% زیستگاه‌های پلنگ ایرانی و تنها 6/11% از زیستگاه‌های مطلوب خرس قهوه‌ای را در منطقه مورد مطالعه پوشش دهد. برای هر سه گونه مورد مطالعه هنوز زیستگاه‌های مطلوبی خارج از مناطق تحت حفاظت باقی‌مانده است كه با توجه به موقعیت آنها می‌توانند به‌عنوان مسیرهای جابجایی بالقوه مطرح باشند.

Distribution modelling is important for assessing threats and conservation status of species and for planning conservation programs. We studied the distribution of suitable habitats of Asiatic cheetah (Acinonyx jubatus venaticus), Persian leopard (Panthera pardus saxicolor) and brown bear (Ursus arctos) in Isfahan province within and outside the protected areas. Suitable habitats of the three studied carnivores in Isfahan province were mapped in relation to climatic, topographic and anthropogenic variables using MAXENT. Assessing the developed model using the area under the ROC function showed that predictions for the three carnivore species were significantly better than random. Potential suitable habitats of Asiatic cheetah, Persian leopard and brown bear constituted 5.2%, 12% and 3.4% of the Isfahan province area, respectively. Slope was the most important factor determining Persian leopard habitat suitability, while climatic factors (mainly mean autumn and mean annual precipitation) were the most important determinants of Asiatic cheetah and brown bear distribution. The protected area network within the province covers 55.7%, 23.7%, and 11.6% of the suitable habitats for Asiatic cheetah, Persian leopard and brown bear, respectively. Parts of suitable habitats of the three species are located outside the protected areas, which could be considered in planning conservation programs as potential movement corridors.