موانع همگرايي اجتماعي – فرهنگي ايران و افغانستان در دوران پهلوي

پس از جدايي افغانستان از ايران، اين دوكشور به عنوان دو واحد مستقل سياسي، همواره متاثر از جريانات و تحولات داخلي و دخالت هاي سياسي و فرهنگي بيگانگان نتوانستند در عرصه هاي اجتماعي و به ويژه حوزه ي روابط فرهنگي به تعاملي هم سو و سازنده دست يابند. دامن زدن به اختلافات متعدد سياسي، اجتماعي و اقتصادي به ناچار سطح روابط اجتماعي – فرهنگي دو كشور با وجود تمامي اشتراكات از دين تا فرهنگ و زبان را دچار لطمات جبران ناپذيري ساخت. تلاش كنشگران افغان در ايجاد هويتي نوين براي افاغنه با تاكيد بر پشتون گرايي سياسي – فرهنگي، تقابل با زبان فارسي با تقويت حوزه ي زبان پشتو، دوري گزيني از ايران در حوزه ي آموزش تعمليات عمومي و رويكرد به دولت هاي ثالث مانند تركيه در اين زمينه، بر ميزان واگرايي و جدايي فرهنگي ميان دو كشور در دوران سلسله پهلوي افزود. اين مقاله با رويكردي تاريخي - تحليلي مهمترين عوامل و بسترهاي موانع اجتماعي – فرهنگي ميان دو كشور را با تاكيد بر اسناد وزارت امور خارجه ايران و منابع افغان مورد بررسي قرار مي دهد.