بررسي توزيع ژيوشيميايي عناصر طلا‌، آرسنيك و آنتيموان در رسوبات آبراهه‌اي چهارگوش اهر با استفاده از داده هاي آماري، آذربايجان‌شرقي، شمال‌غرب ايران

Investigation on the Geochemical Distribution of Au, As and Sb in Stream-Sediments of Ahar Quadrangle Map Using Statistical Data, East Azarbaijan, NW Iran

منطقه مورد مطالعه در شمال باختري ايران واقع است. با توجه به تقسيمات واحدهاي ساختاري- رسوبي ايران، اين ناحيه بخشي از زون البرز- آذربايجان است. از نظر زمين‌شناسي، قديمي‌ترين واحدهاي محدوده را سنگ‌هاي آتشفشاني و رسوبي كرتاسه بالايي و واحدهاي آتشفشاني ايوسن تشكيل مي‌دهند. اين واحدها توسط توده‌هاي نفوذي اليگوسن قطع شده‌اند و دگرساني‌هاي گرمابي و كانه‌زايي مس، طلا و عناصر همراه در منطقه رخ داده است. هدف از اين مقاله، معرفي زون‌هاي بي‌هنجاري طلا، آرسنيك و آنتيموان با استفاده از روش مطالعه هاله‌هاي پراكندگي ثانويه (نمونه‌هاي ژيوشيميايي رسوب آبراهه‌اي) در منطقه اهر است. از اين رو، با در نظر گرفتن عواملي مانند چينه‌شناسي، سنگ‌شناسي، زمين‌ساخت و مركز ثقل توپولوژيكي آبراهه‌ها، 620 نمونه از رسوبات آبراهه‌اي برداشت و پس از آماده‌سازي، عنصر طلا به روش Fire assay و عناصر آرسنيك و آنتيموان به روشICP-OES تجزيه شيميايي شدند. بر اساس يافته هاي اين تحقيق، طلا داراي 4 زون بي‌هنجاري در شرق شهرستان اهر، بخش شمال‌شرقي برگه اهر با مقياس 1:100000، در مجاورت روستاهاي سوناجيل و اينجه و در نهايت در جنوب باختر برگه اهر است. همچنين زون‌هاي بي‌هنجار طلا، انطباق خوبي با زون‌هاي بي‌هنجار آرسنيك و آنتيموان نشان مي‌دهند. با تلفيق داده‌هاي مربوط به سه عنصر طلا، آنتيموان و آرسنيك در محدوده مورد مطالعه، مشخص شد كه اين بي‌هنجاري‌ها در ارتباط با توده‌هاي نفوذي گرانيت قليايي تا هورنبلند- بيوتيت گرانيت اليگوسن و زون‌هاي دگرسان حاصل از سيالات گرمابي مربوطه هستند.

The study area is located in the NW of Iran. Based on structural-sedimentary map of Iran, this region is part of the Alborz-Azarbaijan zone. The oldest rock units in the area are volcanic and sedimentary rocks of upper Cretaceous and volcanic rocks of Eocene. The impure carbonate rock units are intruded by Oligocene intrusive bodies, which have produced numerous skarn deposits and hydrothermal alterations along with Cu and Au mineralization. This paper aims to detect the anomalous zones for Au, As and Sb in the Ahar quadrangle, using secondary distribution haloes (by using stream-sediment geochemical samples). In this regard, by taking into account factors such as stratigraphy, lithology, tectonics and topological center of streams, 620 stream sediment samples were collected and after preparation, their Au content was determined by fire assay method, while the As and Sb contents were analyzed by using ICP-MS method. Based on the results of this investigation, four anomalous zones were recognized for Au in the Ahar region, located at the east of Ahar city, NE section of Ahar quadrangle and in the vicinity of Sonajil and Injeh villages and finally at the SW of Ahar quadrangle. Additionally, the anomalous zones of Au were found to show good correlation with anomalous zones of As and Sb. By integrating the obtained data for Au, As and Sb it was revealed that these anomalies are mainly related to alkali-granitic to hornblende-biotite granitic intrusions of Oligocene age and the related hydrothermal alteration zones.