ارزيابي ژيوشيميايي سازند گرو در برش تنگ‌شنك واقع در جنوب اليگودرز*

Geochemical Evaluation of Garau Formation at Tange-Shanak Section in South of Aligoodarz Area

به منظور ارزيابي ژيوشيميايي سازند گرو در برش تنگ‌شنك در جنوب اليگودرز، 14 نمونه از رخنمون هاي سطحي جمع آوري و بررسي شد. نتايج به‌دست آمده از ارزيابي هاي مقدماتي با استفاده از دستگاه پيروليز راك اول II، حاكي از اين است كه سازند گرو از نظر غنا و محتويات مواد آلي بسيار خوب بوده و پتانسيل هيدروكربن‌زايي خوبي دارد. غناي مواد آلي (كل كربن آلي TOC)، نمونه‌ها بين دست‌كم 88/0 تا حداكثر 71/5 درصد است و كيفيت مواد آلي از نظر شاخص هيدروژن (HI) بين 298 تا 610 (ميلي‌گرم هيدروكربن بر گرم كل كربن آلي) موجود در نمونه بسيار خوب بوده، خصوصيات كروژني با كيفيت خوب، غالبا از نوع II و به مقدار كمتري كروژن نوع I با كيفيت بهتر را به نمايش مي گذارد. ميزان بلوغ مواد آلي در اين سازند بر اساس پارامتر (TMAX) بين 421 تا 443 درجه سانتي گراد است. اين سازند در مقطع مورد مطالعه با ورود به پنجره نفت زايي (مرحله كاتاژنز)، پتانسيل خوبي براي توليد هيدروكربن سيال (نفت) نشان مي دهد. با توجه به شاخص هاي هيدروژن و اكسيژن، مواد آلي اين سازند در محيط رسوبي دريايي رسوب كرده و شرايط كاهيدگي خوبي نيز داشته است. در تعيين رخساره هاي آلي سنگ منشا، بر اساس نمودار نسبت مقادير شاخص هيدروژن (HI) در برابر شاخص اكسيژن (OI) نمونه ها و رسم آنها در برابر يكديگر، مشخص شد كه مواد آلي موجود در اين سازند از جلبك هاي دريايي همراه با اندكي مواد آلي با منشا خشكي تشكيل شده است. مطالعه زيست‌ نشانگرهاي نمونه هاي مورد بررسي نشان مي دهد كه منشا مواد آلي اين سازند عمدتاً متعلق به درياي باز بوده هرچند آثاري از مواد آلي با منشا دلتايي همراه با ورود مقداري مواد آلي قاره اي نيز ديده مي شود. نمونه هاي موردنظر با استفاده از روش طيف‌سنجي جرمي ارزيابي شد كه با مقايسه نسبت هوپان هاي منظم C29/C30 در برابر هوموهوپان هاي C34/C35، سنگ‌نگاري سازند مورد‌نظر شيلي و به مقدار كمتر كربناتي تشخيص داده شد.

In order to evaluate the source rock potentiality of the Garau Formation, 14 outcrop samples were collected and subjected to preliminary geochemical assessment, from Tange-Shanak valley south of Aligoodarz city. Primary results from Rock-Eval II pyrolysis, indicate that; this formation contains sufficient TOC values. TOC contents range between 0.88 to 5.71%. The quality of organic matter in terms of hydrogen index (HI) between 298 up to 610 (mg HC/g Total Organic Carbon), with mainly kerogen type II, with small contribution of type I kerogen. Maturity level of organic matter in this Formation is based on (Tmax), is between 421 to 443 °C. This formation exhibits a good source rock potential that has entered Oil windows stage, with capabilities of producing liquid (crude oil) hydrocarbons. Based on HI vs OI plot, the origin of organic matter of the Formation is marine, which is deposited in reducing environments. With help of pyrolysis results and comparison of hydrogen and oxygen contents of samples, organic facies and depositional environment were determined. Based on HI and OI indices, the organic matter of the Garau Formation originated from marine algae is composed by organic matters with terrestrial origin. The studies on the Biomarkers of examined samples show that the origin of the organic matter of this Formation usually belongs to open marine, however sometimes the trace of organic matter with deltaic origin is observed by entrance of some terrestrial organic matter. The studied samples have been evaluated by using the GC-MS technique with comparing C29/C30 against C34/C35 Hopanes, the type of the lithilogy of formation is clastic (shale) lithology and the rest little amount of them is carbonate type.