درآمدي‌بر حقوق حاكم در قراردادهاي خدمات انرژي

Introduction to Rights Governing Energy Services Contracts

يكي از اقدامات مفيد براي صرفه‌جويي در مصرف انرژي در كشور، ايجاد بازار سرمايه‌گذاري در بهينه‌سازي مصرف حامل‌هاي انرژي از طريق راه‌اندازي صنعت شركت‌هاي خدمات انرژي يا « اسكو» مي‌باشد. اين ويژگي مي‌تواند ضمن ايجاد منافع اقتصادي در كشور زمينه‏ي مناسبي براي جذب سرمايه‌گذاري داخلي و خارجي باشد. تحقق اين امر بدون نظام حقوقي- قراردادي كارآمد، موثر و منسجم ممكن نيست. از آن‌جايي‏كه بررسي اوصاف هر قراردادي به شناخت ماهيت آن كمك مي‌كند، اين مقاله با هدف پي‌بردن به ماهيت حقوقي قرارداد اسكو و اين‌كه اصولاً اين قرارداد با چه نهاد حقوقي در نظام حقوقي ايران تطبيق دارد، ابتدا اين نهاد را با برخي عقود معين در قانون مدني و تجارت ايران مقايسه كرده است. و تلاش مي‌كند كه ضمن مقايسه‌ي قرارداد اسكو با برخي نهادهاي حقوق داخلي و طبقه‌بندي‌ و قراردادن آن در چارچوب مفاهيم شناخته شده به بررسي فرصت‌ها، چشم‌اندازها، چالش‌ها و خلا هاي قرارداد‌هاي مذكور بپردازد. نتايج حاصل از تحقيق نشان مي‌دهد، با وجود شباهت‌هاي اين نهاد با عقود اجاره‏ي اشخاص، جعاله و حق‌العملكاري، افتراق آن‌ها به اندازه‌اي است كه توصيف قرارداد اسكو در پرتو عقود مذكور درست نمي‌باشد و نمي‌توان آن‌ها را تحت يك رژيم حقوقي آورد و كاملاً منطبق نيستند. از اين‌رو با توجه به اوصاف و عناصر وجودي قرارداد اسكو، ماهيت مناسب آن تابع ماده‌ي 10و 183 قانون مدني يعني اصل آزادي قراردادها، اصل صحت قراردادها و تقدم ماهيت بر عنوان انتخابي كه از نظر تحليلي و عملي آثار مفيدي را از خود بر جاي گذاشته و اين قرارداد را با نظام حقوقي ايران منطبق مي‌كند، مي‏باشد. طبقه‌بنديJEL: K39، K33، K19، K12، Q43، R51 كليد واژه: شركت خدمات انرژي (اسكو)، نهادهاي حقوقي معين، اجاره‏ي اشخاص، جعاله و حق‌العمل كاري

An Introduction to Rights Governing Energy Services Contracts Hamid Reza Aslani Ph.D. Private Law, Shahid Beheshti University, Assistant Professor and Faculty Member, Department of law, Faculty of Science & Culture, hamidreza.aslani@gmail.com Fatemeh Alavi MSc of International Law, Islamic Azad University, Central Tehran Branch farahalavi77@gmail.com Received: 2013/01/28 Accepted: 2014/01/28 Abstract One of the useful measures for promoting energy conservation in Iran is creation of an investment market in Energy Services Companies (ESCO). This measure can provide economic benefits including increased domestic and foreign investment. For this purpose, we need an efficient, effective and integrated legal- contractual system. Since studying terms of a contract helps to recognize its nature, this paper examines the legal nature of ESCO contracts. In this context we attempt to compare the rules in force with provisions of the civil code and Iranian trade law. The present paper compares ESCO contracts with some domestic legal instruments and some well-known conceptual frameworks in order to evaluate opportunities offered, challenges faced and gaps of such contracts. The results show that despite similarities of these contracts with rules governing rental and commission agreementsi, differences are so significant to render their treatment under the framework of the latter incorrectz. Hence, given the attributes and nature of ESCO contracts, the most appropriate framework for their study is provided by articles 10 and 183 of civil law (i.e. principles of freedom and validity of contracts and priority of nature over selected subject matter). JEL Classification: K39، K33، K19، K12، Q43، R51 Keywords: Energy Services Companies (ESCO), specific legal entities, renting, reward and commissioning