بسط مفهومي سرمايه اجتماعي با رويكرد سلامت اجتماعي

مقدمه: سرمايه اجتماعي از مهم ترين مفاهيمي است كه در چند دهه اخير مورد توجه انديشمندان قرار گرفته است. در اين راستا، محققان حوزه سلامت توجه ويژه اي به مفهوم سرمايه اجتماعي داشته اند. اين مطالعه بر آن است با تحليل نظري، مطالعات و پژوهشهاي صورت گرفته درخصوص رابطه سرمايه اجتماعي و سلامت به چارچوب مفهومي دست يابد. به طوركلي دو رويكرد در زمينه ارتباط بين اين دو متغير وجود دارد: رويكرد اول، استقلال مفهومي دو متغير را مطرح مي كند كه معمولاً سرمايه اجتماعي به عنوان متغير مستقل و سلامت اجتماعي به عنوان متغير وابسته فرض شده است. و ديگري رويكرد تلفيق مفهومي كه قائل به فضاي مفهومي مشتركي براي اين دو است. مرور انتقادي: سه رويكرد متفاوت به سلامت اجتماعي وجود دارد. رويكرد تعيين كننده هاي سلامت، سلامت اجتماعي جامعه و سلامت اجتماعي فردي. تعيين كننده هاي سلامت در پي شناسايي و تعيين متغيرهايي است كه شرايط و زمينه هاي اثرگذار بر سلامت اجتماعي را فراهم مي كند. سلامت اجتماعي در سطح فردي فرايند درگير شدن شهروندان در امور اجتماعي است. در واقع هر چه سطح درگيري و مشاركت اجتماعي شهروندان در جامعه بالاتر برود نه تنها سلامت اجتماعي فرد افزايش پيدا مي كند بلكه اين فرآيند، پيامدهايي دارد كه شاخص هاي سلامت اجتماعي جامعه را تقويت مي كند. به عبارت ديگر مي توان گفت اين سه رويكرد يك الگوي كامل سلامت اجتماعي است كه از سطح راهبردي، سياستگذاري، برنامه ريزي، اجرا و حصول و ارزيابي نتيجه را در خود دارا مي باشد. بنابراين به نظر مي رسد براي ارزيابي دقيق و منصفانه از وضعيت سلامت اجتماعي يك كشور بهتر است به هر سه رويكرد بطور همزمان توجه شود. بحث: افراد داراي پايگاه اجتماعي و اقتصادي يكسان ممكن است از سطح سرمايه اجتماعي متفاوتي برخوردار باشند. لذا ويژگي هاي فردي و روان شناختي يكي از عوامل توضيح دهنده اين تفاوت است. به عبارت ديگر سلامت اجتماعي با توجه به ذهني بودن آن به عنوان بعدي از سرمايه اجتماعي معرفي شده است كه بيانگر پتانسيلهاي شخصيتي فرد براي توسعه روابط است. ديدگاه تلفيقي در خصوص دو مفهوم سرمايه اجتماعي و سلامت اجتماعي داراي ابعاد روان شناختي است كه در واقع همان ظرفيت شخصي افراد براي درگير شدن در جامعه است