اختلاف حديث و رفع آن در آثار شيخ صدوق

يكي از لوازم حديث‌پژوهي، فراهم ساختن مقتضيات و شرايط ايجابي است كه در فهم درست حديث تاثير دارد. علاوه بر اين، شناسايي آفات، مشكلات و موانع فهم حديث و چاره‌انديشي براي آنها از ديگر ضرورت هاي مورد نياز اين علم شريف است. يكي از اين مشكلات، مساله اختلاف در احاديث است كه از ديرباز، مورد توجّه شاگردان و راويان ايمّه عليهم السلام و عالمان و فقيهان بوده است. شيخ صدوق يكي از اين عالمان است كه با احاطه تحسين برانگيز بر احاديث، به اين مشكل واقف بوده و در آثار خويش، در جهت رفع اين تعارض ها و اختلافات كوشيده است. مقاله حاضر مي‌كوشد ديدگاه هاي شيخ صدوق درباره اختلاف حديث و راه حلّ هاي پيشنهادي وي براي رفع اختلاف آنها را فرا ديد اهل نظر قرار دهد. استفهامي (و نه اخباري بودن) آهنگ سخن، حكومت اخبار مفسّر بر مجمل، حمل مطلق بر مقيّد، حمل صيغه امر بر استحباب يا رخصت و صيغه نهي بر كراهت، از جمله مواردي است كه در آثار صدوق به عنوان اين راهكارها به كار گرفته شده است.