آثار تغيير در مفهوم عدالت در حقوق (تحليل محتواي قوانين مرتبط با روابط كار ايران)

مقدمه: در تحقيق حاضر به بررسي آثار گذار از مفهوم متافيزيكي عدالت به مفهوم اجتماعي آن در حقوق پرداخته شده است. در گذار از قرن 19 به 20 انتقاداتي به مبنا قرار گرفتن عدالت متافيزيكي در حقوق وارد شد. در نتيجه اين انتقادات حقوق برمبناي عدالت اجتماعي بنا نهاده شد. اين تحول موجب تغييراتي اساسي در حقوق شد. با توجه به اينكه حقوق كار، بسيار متاثر از اين تغييرات بوده، در اين تحقيق به آثار گذار از مفهوم متافيزيكي عدالت به مفهوم اجتماعي آن در ابتدا و به صورت كلي و سپس در محتواي قوانين مرتبط با روابط كار ايران پرداخته شد. روش: روش مورد استفاده در اين پژوهش، تحليل محتوا است كه روي قوانين مرتبط با روابط كار ايران از سال 1307 تا 1369، در پنج بعد اصلي عدالت اجتماعي و پنج بعد اصلي عدالت متافيزيكي انجام شده است. واحد تحليل تحقيق، موضوع، در نظر گرفته شده است. واحدهاي موضوعي برحسب تطابق و تناظرشان با تعريف ساختاري خاص محتوا، مشخص شدند. تمايز آنها از هم برمبناي مفهومي و برحسب برخورداري از ويژگيهاي ساختاري مطلوب در تقابل با بخش باقيمانده مطالب بي ربط بود. يافته ها: از سال 1307 تا 1369 ميزان بكارگيري مفاهيم عدالت اجتماعي افزايش يافته است. در نتيجه اين افزايش و كاهش بكارگيري مفاهيم عدالت متافيزيكي نسبت به عدالت اجتماعي، تغييراتي در قوانين مرتبط به روابط كار ايران رخ داده است. به طوريكه از سال 1307 تا 1369 ميزان توجه به عدالت توزيعي، كاركردهاي اجتماعي قوانين، نظم اجتماعي، حقوق شهروندي و انعطاف قوانين افزايش يافته است. بحث: از سال 1325 به بعد قوانين به جاي منفعت فردي بر مبناي حقوق شهروندي بنا نهاده شده است و از انعطاف بيشتري برخوردارند و در مجموع به سود كارگر تغيير كرده اند و جنبه هاي حمايتي آنها افزايش يافته است.