نقش ميانجي گر استرس ادراك‌شده در رابطه بين سخت رويي و كيفيت زندگي در افراد تحت همودياليز

Mediating role of perceived stress in relationship between hardiness and quality of life in Hemodialysis patients

چكيده هدف: هدف پژوهش تعيين تقش ميانجي گر استرس ادراك‌شده در رابطه بين سخت رويي و كيفيت زندگي بود. روش: روش پژوهش همبستگي و جامعه آماري تمام بيماران 20 تـا 65 سـاله تحت درمان با همودياليز بيمارستان هاي امام خميني، سينا، هاشمي نژاد، شريعتي و رسول اكرم (ص) شهر تهران در بهار سال 1394 به‌تعداد 600 نفر بود. به‌روش نمونه برداري در دسترس هدف‌مند تعداد 200 نفر انتخاب شدند و به پرسشنامه هاي كيفيت زندگي همودياليز هيز، كاليچ، مپز، كونز و كارتر (1994)، استرس ادراك‌شده كوهن، كامارك و مرملستين (1983) و سخت رويي كوباسا و مدي (1984) پاسخ دادند. پس از حذف 3 آزمودني پرت، داده هاي 197 آزمودني با روش الگو يابي معادلات ساختاري تحليل شد. يافته ها: نتايج نشان داد الگوي ساختاري پژوهش با داده هاي گردآوري شده برازش دارد و استرس ادراك‌شده رابطه بين تعهد و كيفيت زندگي (009/0P < ، 85/0 = B) و كنترل و كيفيت زندگي (008/0P < ، 90/0 = B) را ميانجي گري مي كند و 33 درصد از واريانس متغير كيفيت زندگي در افراد تحت همودياليز به‌واسطه تغيير در نمره هاي ابعاد سخت رويي و استرس ادراك‌شده تبيين مي شود. نتيجه‌گيري: از آن‌جا كه سخت رويي نه تنها بر ادراك افراد از عوامل استرس زا بلكه بر كيفيت زندگي تاثيرگذار است؛ بنابراين ارزيابي و تعيين كيفيـت زندگي و سطح سخت رويي مي تواند به ‌كادر درمان كمك كند تا با اتخاذ روش هـاي درمـاني روان شناختي، كيفيت زندگي بيماران را ارتقا دهنـد.

Abstract Aim: The aim of the present study was to determine the mediating effects of perceived stress in the relationship between hardiness and quality of life of hemodialysis patients. Method: The study used a descriptive correlational design and the population of the study included all hemodialysis patients of Imam Khomeini, Sina, Hashemi Nejad, Shariati, and Rasool Akram Hospitals in the city of Tehran in the spring of 2015. 200 patients were selected based on availability and responded to the following questionnaires: Quality of Life for Hemodialysis (Hays, Kallich, Mapes, Coons & Carter, 1994), Perceived Stress (Cohen, Kamarck & Mermelstein, 1983) and Hardiness (Kobasa & Maddi, 1984). After removal of five outlier subjects, structural equation modeling was used to analyze the data of 306 subjects. Results: Results showed that the research structural model base on gathered data fitted well and perceived stress mediated the relationship between commitment and quality of life (B=0.85, P?0.009) and control and quality of life (B =0.95, P?0.008) thus 33% of the variance for quality of life in Hemodialysis patients was due to changes in scores of perceived stress and hardiness. Conclusion: Since hardiness in patients not only affects perception of stress, but also influences quality of life, it is argued that the evaluation of the quality of life and the level of hardiness of patients may help health care professionals to consider using appropriate psychological techniques in order to promote the quality of life of patients.