كاربرد معيارهاي بوم شناختي و انساني در مكان‌يابي سكونت‌گاه هاي روستايي با استفاده از سامانه پشتيباني تصميم‌گيري مكاني: مطالعه موردي روستاي كاج استان چهارمحال و بختياري

Application of Ecological and Anthropogenic Criteria in Locating the Rural Settlements Using Spatial Decision Support System: A Case Study of Kaaj Village, Chaharmahal and Bakhtiari Province of Iran

روستاي كاج هم‌جوار با رودخانه كوهرنگ در پي ساخت و آبگيري سد به زير آب خواهد رفت و بايد به مكاني مناسب انتقال يابد. از اين رو، تحقيق حاضر به منظور تعيين عوامل طبيعي و انساني موثر در مكان‌يابي سكونت‌گاه جديد، با استفاده از روش تحليل شبكه‌اي، به بررسي معيارهاي مختلف در تعيين موثرترين گزينه‌ها طي سال‌هاي 13?? و 13?? انجام شد. در اين روش، معيارهاي موثر از طريق پرسشنامه تعيين و در نهايت، يازده معيار انتخاب شد. در مرحله بعد، براي تهيه نقشه‌هاي طبقه‌بندي شده هر معيار بر اساس ارزش‌دهي و طبقه‌بندي اطلاعات لايه‌ها، از روش تاپسيس در محيط GIS استفاده شد. نتايج نشان داد كه معيارهاي فاصله از شهر و روستا، ارتفاع و فرسايش‌پذيري خاك، به ترتيب، با 19، 16 و 15 درصد از وزن مدل بيشترين تاثير را در سامانه پشتيباني تصميم‌گيري مكاني داشته‌اند. همچنين، نقشه نهايي طبقه‌بندي مطلوبيت مكاني در منطقه مورد مطالعه نشان داد كه مناطقي مناسب در محدوده نزديك به موقعيت فعلي روستاي كاج وجود دارد كه بيشتر آنها در حاشيه شمالي درياچه سد واقع است و مي‌توان روستا را بدين مناطق منتقل كرد.

Adjacent to Koohrang river, Kaaj village will go under water after filling dam reservoir and must be moved to an appropriate location. To determine the environmental and anthropogenic factors affecting the locating of new place for rural settlement, considering different criteria to determine choices with the greatest role in the process, the network analysis method was used in this study. In this method, the effective criteria were assessed through questionnaires. As a result, eleven criteria were selected. In the next step, to produce the classified maps of each criterion based on suitability for the construction of settlements in rank order based on valorization and classification of data of layers, TOPSIS method was used in GIS environment. Results showed that the distance from the urban and rural areas, height and soil erodibility criteria, respectively, by %19, %16 and %15% of the weight of the model have the greatest impacts in spatial decision support system. The final spatial suitability map showed there were suitable areas mostly located in the north shore of the dam reservoir close to the current location of the village and the Kaaj village can be moved to these areas.