تعيين جهت بهينه‌ي حياط مركزي خانه هاي دوره‌ي قاجار شيراز بر اساس ميزان دريافت تابش انرژي خورشيدي

Determine the Optimal Direction of Central Yard of Houses at Qajar Period in Shiraz Based on the Rate of Solar Energy Radiation

با توجه به اهميت طراحي غيرفعال بناها براي كاهش مصرف انرژي در رويكرد نوين جهاني، شناخت نحوه‌ي كاركرد الگوهاي معماري بومي در جهت كاهش فشار ناشي از ساخت و سازهاي نوين بر محيط طبيعي و تلاش در راستاي احياي چنين الگوهايي در معماري كشور ما ضروري به نظر مي رسد. هدف از اين پژوهش ارزيابي حياط مركزي خانه هاي دوره‌ي قاجار شيراز با تكيه بر ميزان دريافت تابش انرژي خورشيدي و تاثير سايه بر ميزان تابش است. در اين راستا پژوهش پيش رو به اين سوالات پاسخ خواهد داد كه: تاثير جهت گيري خانه هاي ثبت شده‌ي دوره‌ي قاجار بر اساس ميزان دريافت تابش انرژي خورشيدي به چه صورت بوده است؟ طول، عرض و ارتفاع چه تاثيري بر ميزان سايه و دريافت تابش داشته است؟ روش تحقيق در اين مقاله، روشي تركيبي از بررسي نمونه هاي موردي و تحقيق ميداني، با شيوه‌ي جمع آوري اطلاعات از انواع مشاهده هاي ميداني و مطالعات اسناد كتابخانه اي است. در اين مقاله تعدادي از خانه هاي ثبت شده‌ي دوره‌ي قاجار به عنوان نمونه هايي مورد بررسي نقد و تجزيه و تحليل قرار گرفته اند. سپس با توصيف ‌هاي تحليلي، استنتاجي و طبقه بندي آنها احكام لازم صادر گرديد. نتايج تحقيق نشان مي دهد كه بهترين زاويه از نظر دريافت ميزان تابش انرژي خورشيدي در جبهه‌ي شمالي حياط مركزي خانه هاي دوره‌ي قاجار، محدوده‌ي زاويه 25 درجه‌ي چرخش نسبت به شمال است.

Considering the importance of passive design of buildings to reduce energy consumption in new global approach, understanding how local architectural patterns work to decrease pressure on the natural environment caused by the new construction operations and attempt to revive such patterns in the Iranian architecture seems to be necessary. The purpose of this study is to evaluate the central courtyard of houses at Qajar era, Shiraz by relying on the rate of received solar radiation and shadow effect on radiation. In this regard, this study will answer these questions that What is the effect of registered Qajar era houses on the amount of solar radiation? And what is the effect of length, width and height on the rate of shadow and received radiation?This research method is a combination of the study case studies and field research and the data collection method is of field observations and library documents. In this study, some of the registered houses of Qajar era have been studied as a case and then were analyzed. Then the results were issued by analytical description, inference and their classification. The results show that the best angle of solar radiation receipt at the northern side of the central courtyard of Qajar era houses, is the angle of 25 degrees to the north.