مفسران معاصر اماميه و غرر قرآن؛ چيستي، رهيافت‌ها و گونه‌ها

Contemporary Shii Commentators of the Quran and the Ghurar Quranic Verses: The Nature, Approaches and Types

آياتي از قرآن به دليل دارا بودن ويژگي‌هاي برجسته محتوايي و بياني, مرجعيت و جامعيت خاصي در تبيين آموزه هاي قرآني يافته و به مرور از شهرت، فراواني ارجاع و استناد در احاديث و اقوال مفسران برخوردار شده‌اند. در برخي از تفاسير معاصر اماميه از اين آيات، به عنوان «آيات غُرر» ياد شده و معارف ژرفي از درونمايه آنها استخراج شده است. علي‌رغم استناد به آيات غرر، ماهيت، ملاك‌ها و شاخص­هاي انتخاب اين آيات بيان نشده و مباحث نظري و روش‌شناختي آن تبيين نگرديده است. در اين مقاله، تبيين چيستي معنايي و مفهومي غرر، زمينه‌هاي پديداري آيات غرر، انواع رهيافت‌ها، اكتشاف و الگوي طبقه‌بندي اين آيات بررسي شده است. غُرر قرآني ريشه در سنت و عترت داشته و به عبارت‌هاي تام قرآني كه در موضوع خود در مجموع آيات قرآني از برجستگي خاص بياني و محتوايي برخوردار بوده و در تبيين موضوع و پاسخگويي به مسايل آن منحصر به فرد و كارآمد باشند، اطلاق مي‌شوند. دو رهيافت غايت‌گرا و محتوا‌ گرا ميان مفسران معاصر اماميه در انتخاب آيات غرر رايج است. اكتشاف غرر قرآني بر پايه روش‌هاي نقلي، اجتهادي و تُراثي ممكن است و الگوي جامع و معيار در اين خصوص، طبقه‌بندي آن‌ها بر پايه نظريه معرفت ديني در ساحت‌هاي پنج‌گانه اصلي آن است.

“Ghurar” verses, according to some contemporary Shii- Imami commentaries, refer to the comprehensive quranic expressions which have an explanatory eminence in a specific subject-matter and have a unique and useful feature to explain the matter and resolve its problems. These verses have gained an authority in explaining the quranic teachings, and gradually have become the reference point of many exegetical narrations. The nature and criteria of these verses, however, have not been yet specified, and their theoretical and methodological studies have not been discussed. This paper aims to survey the conceptual nature of these verses, their phenomenal context, and different approaches to them, as well as the methods of exploration and the classification model of them. One can find two teleological and structuralist approaches to introduce the ghurar verses among the contemporary Imami commentators. The exploration of these verses is possible based on narrative, rational and literary methods. The comprehensive standard model for classification of such verses is based on the theory of religious knowledge in its five major realms.