غرب‌ستيزي در آثار داستاني هدايت، آل‌احمد و ساعدي

Anti- West Beliefs in Works of Hedayat, Al-e-Ahmad and Sāedi

در تاريخ روشنفكري جهان، نوعي گفتمان ستيزه‌جويانه در بين روشنفكران شكل‌گرفته است. در ايران نيز در دوره پهلوي اول در ميان روشنفكران، انگليس‌ستيزي و بعد از شهريور بيست، آمريكاستيزي مشهود است. غرب‌ستيزي روشنفكران غرب، به مفهوم افشاي رفتار ناعادلانه غربي براي غير غربي‌هاست و چامسكي آن را از مولفه‌هاي روشنفكري مي‌داند. غرب‌ستيزي به‌عنوان مولفه‌اي از گفتمان روشنفكري، در برخي از آثار داستاني بعضي از نويسندگان نمود يافته است. در اين نوشتار براساس روش توصيفي- تحليلي مبتني بر مطالعات اسنادي و كتابخانه‌اي، مولفه غرب‌ستيزي در مفهوم هرگونه بيگانه‌ستيزي و سلطه‌ستيزي، در آثار داستاني هدايت، آل‌احمد و ساعدي بازتاب داده‌ شده است. از دلايل وجود گفتمان غرب‌ستيزي در ايران، مي‌توان به احساس حقارت ايراني در مقابل عظمت تاريخ و تمدن و هويت و فرهنگ اصيل گذشته خود، انتقاد و نگرش بدبينانه به غرب به دليل سوابق ننگين استعمار و ياس حاكم بر روشنفكران بعد از كودتاي 28 مرداد اشاره كرد. هدايت در بعضي از نوشته‌هايش از تبليغات آمريكايي انتقاد و رفتار غيرانساني آن را افشا مي كند. غرب‌ستيزي آل‌احمد در نگرش انتقادي او از استثمار كشورش به دست بيگانگان و انتقاد او از مظاهر تمدن غرب و آمريكاستيزي نمود مي‌يابد. غرب‌ستيزي ساعدي به شكل استعمارستيزي، آمريكاستيزي و روسيه‌ستيزي نمود يافته است.

A new antagonistic discourse has been formed among intellectuals, in the intellectual history of the world. Some anti-British, and after September 1941 anti-American activities are evident among Iranian intellectuals under the rule of Pahlavi I. The westernsʹ anti-west beliefs disclose the unjust behavior of west in contrast to non-westerns, what Chamskey introduces as one of intellectualism components. As a component of intellectual discourses, anti-west activities appear in fiction works of some authors. Based on a documentary and library analytic- descriptive method, the concept of anti-west component has been reflexed in fiction works of Hedayat, Al-e-Ahmad and S?edi in form of any xenophobia and anti- hegemonic concepts through the present paper. The humiliation feelings of Iranians against the greatness of their past history, civilization and their original culture, and their criticism and pessimistic attitude toward the West because of the disgraceful history of colonialism and despair of their intellectuals after the coup of August 1941 are the reasons can be considered for anti-west discourses in Iran. Hedayat has criticized, in some of his works, the American-propaganda and has revealed the Americansʹ inhumane treatments. Al-e-Ahmadʹs anti-west attitudes appear in his criticism to the exploitation of his country by foreigners and to the manifestation of western civilization and anti-Americanism. S?ediʹs anti-west beliefs appear in form of anti-colonialism, anti-Americanism and anti-Russian attitudes.