وزن و قافيه، دو معيار براي تعيين قدمت اشعار شفاهي: مطالعه موردي در وزن و قافيه كلامات يارسان

Meter and rhyme as two criteria for archaism of oral poetries: A case study of meter and rhyme in Yarsan kalams

كلامات، نام سروده‌هاي مذهبي يارسان به زبان گوراني است كه در زمره سروده‌هاي شفاهي ايراني قرار مي‌گيرد. در اين مقاله قصد داريم با بررسي تعدادي از كلامات يارسان، تنوع وزن و قافيه را در اين متون بررسي كنيم. به اين منظور به بررسي چند متن، كه اطلاع درستي از تاريخ نگارش آنها در دست نيست، مي‌پردازيم و با بررسي شيوه تثبيت وزن و قافيه در اين اشعار، قدمت آنها را نسبت به هم تعيين مي‌كنيم. تنوع وزن و قافيه در كلامات يارسان مبنايي روش‌شناختي در اختيار ما قرار مي‌دهد، كه براساس آن مي‌توان نشان داد كه متون قديم‌تر تنوع وزن و قافيه بيشتر، و متون جديدتر وضعيت تثبيت‌شده‌تري دارند.

Kalams are the religious poetries of Yarsan people in Gorani. They are considered as a subset of Iranian oral poetries. In this paper we aim to investigate diversity of meter and rhyme in a number of Kalams of Yarsan. Thus by investigating some texts, for which there is not enough information of their history, we try to investigate diversity of meter and rhyme in these texts and by investigating the fixation of meter and rhyme in these kalams, determine their antiquity. Diversity of meter and rhyme gives us a methodological criterion according to which one can suggest older texts have more diversity in meter and in rhyme but more recent texts have more fixed status.