سبك‌شناسيِ مقايسه‌اي تمهيدات و لوايح براساسِ فرانقشِ متني

A Comparative Stylistic Study of Tamhidat and Lavayeh Based on Textual Metafunction

عين‏القضات همداني يكي از تاثيرگذارترين نويسندگان ادبيات فارسي در حوزه انديشه و بيان بوده و از اين ‌رو، مانند هرنويسنده بزرگِ ديگر، بعضي از آثار به وي منسوب شده است. اين پژوهش، به‌روش تحليلي- آماري، به بررسي سبك‌شناختي- مقايسه‌ايِ مهم‌ترين تاليفِ قاضي، يعني تمهيدات، و يكي از آثارِ منتسب به وي، يعني لوايح، اختصاص دارد و در پي يافتنِ صحتِ اين انتساب است. مقاله حاضر، با رويكرد زبان‌شناسيِ نقش‌گرا در حوزه فرانقشِ متني و با تكيه بر نشان‌داريِ آغازبخش، حدود 1500 بند از بيست صفحه ي آغازين، مياني و پاياني ِهر يك از اين دو كتاب را بررسي كرده است. علاوه بر اين، ساير ويژگي‌هاي اين دو كتاب، كه در ايجاد تشخّص و برجستگيِ كلام نقش دارند نيز بررسي شده‌اند. طبق يافته‌هاي پژوهش و با تكيه بر نشان‌داربودنِ آغازبخش در ساخت جملاتِ عين‏القضات و بي‌نشان‌بودنِ آن در جملاتِ كتاب لوايح و ديگر شواهدِ سبكي، به نظر نمي رسد كه اين اثر از آثار عين‌القضات باشد.

Ain-Alghozat Hamedani is one of the most influential writers of Persian literature in the field of thought and expression. So, like many other famous authors, some works are assigned to him. This research used comparative stylistic analysis to examine his most important work “Tamhidat” together with “Lavayeh”, a work assigned to him. The purpose was to check the authenticity of these works. The study adopted a Systemic Functional perspective, and used the textual metafunction, focusing on theme. About 1500 clauses from each of these works were examined, in addition to other features of them. The results showed that the latter work does not seen to have been written by Ain-Alghozat Hamedani.