بررسي و مقايسه تاثير فرآيندهاي مختلف آبكشي و پخت بر ميزان باقي‌مانده فلزات سنگين سرب و كادميوم در برنج‌هاي طارم كشت شده در شاليزارهاي شهر قايم‌شهر در شمال ايران

Survey and comparison of different processes effect, rinsing and baking on remaining amount of heavy metals lead and cadmium in cultivated Tarom rice in Qhaemshahr city paddies in northern Iran

زمينهوهدف:پخت‌و‌پز و همچنين شستشو باعث كاهش ميزان فلزات سنگين در برنج مي‌شود. بنابراين شناسايي بهترين روش پخت‌وشستشو جهت كاهش فلزات سنگين ضروري است. هدف از اين مطالعه بررسي ميزان باقي‌مانده فلزات كادميوم و سرب در برنج طارم در شهر قايم‌شهر بعد از فرآيندهاي شستشو و پخت مي باشد. روش‌‌كار:اين مطالعه توصيفي- مقطعي درسال 1394 درشهرقايم‌شهراستان مازندران انجام شد. شهر قايم‌شهر به پنج منطقه تقسيم و از هر منطقه سه نمونه برنج به‌طور تصادفي جمع آوري شد. غلظت فلزات سرب و كادميوم در 75 نمونه برنج خام، شسته شده به‌وسيله آب، پخته شده، آبكش شده و كته مورد ارزيابي قرارگرفت.جهت اندازه‌گيري ميزان دو فلز سنگين كادميوم وسرب دربرنج و مقايسه سطح زير منحني استاندارد بانمونه‌هاي موردآزمايش، ازاستانداردهاي ساخته شده استفاده شد. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماريSPSS(نسخه 18) و آزمون‌هايt-test Student، Analysis of Variance (ANOVA) و آزمون تعقيبي Duncanانجام شد (05/0 > p). يافتهها:بر اساس آزمون t-test Student، ميزان غلظت سرب و كادميوم در برنج از حد استاندارد جهاني و ايران بالاتر بود. كمترين ميزان كادميوم در روش آبكشي (08/0±19/0) و كمترين ميزان سرب درروش شستشوبا آب (3/0±87/0) بود. بر اساس آزمون ANOVAبين غلظت كادميوم و سرب درنمونه‌هاي برنج در مناطق مختلف اختلاف معني‌داري وجود داشت (05/0 > p).براساس آزمون Duncan نيزميانگين‌هاي مقادير كادميوم و سرب در نمونه خام با تمامي نمونه‌ها اختلاف معني‌داري داشت و ميزان اين فلزات در برنج خام بيشتر از ساير نمونه‌ها بود (05/0 > p). نتيجه‌گيري: ميزان فلزات مورد مطالعه در نمونه هاي برنج مورد بررسي بالاتر از حد مجاز استاندارد بود. كمترين ميزان فلزات در روش هاي آبكشي و شستشو مشاهده شد. با توجه به اينكه آلودگي در برنج كشت شده نزديك به پساب هاي صنعتي بيشتر بود، مي‌بايست از كاشت برنج در مناطق نزديك به كارخانجات صنعتي ممانعت به‌عمل آيد و آموزش هاي لازم جهت نحوه پخت برنج داده شود. نوع مقاله: مقاله پژوهشي

Background & objective: The processes of cooking and also washing reduce the amount of heavy metals in rice. So identify the best method of cooking and washing is essential to reduce heavy metals. The aim of this study is to evaluate the remaining cadmium and lead after cooking and washing processes in Tarom rice in Qaemshahr city. Materials & Methods: Qaemshahr city was divided into five regions and of each region; three rice samples were collected, randomly. The concentration of lead and cadmium were evaluated in 75 raw rice samples, washed by water, cooked, rinsed rice and Kateh. Results were analyzed using software SPSS.18 and t-test student, Analysis of variance (ANOVA) and Duncanʹs post hoc. Results: According to t-test Student test, amount of lead and cadmium in rice was higher than the international and Iran standards. The minimum amount of cadmium was in the rinsed rice method (0.19 ± 0.08) and lead was in the washed by water method (0.87 ± 0.3). ANOVA showed that there was a significant difference between concentrations of cadmium and lead in samples of rice in different regions (p < 0.05).Duncan test also showed that the average of the amounts of cadmium and lead in raw samples had a significant difference with all samples, and residue of these metals in raw rice was more than other samples (p < 0.05). Conclusion: The amount of heavy metals in studied rice samples was higher than the standard limit. The minimum amount of metals was observed in the rinsing and washing methods. As regards that contamination in planted ricesnear industrial wastewater was higher than the others, So planting rice in areas closing to the industrial factories should be prevented, and best methods for rice cooking should be trained.