تركيب عناصر غذايي، ميزان اسانس و مقدار تيمول گياه دارويي مرزه (Satureja hortensis L.) مايه زني شده باirakense Azospirillum و Pseudomonas putida در سطوح مختلف نيتروژن

Elemental Composition, Essential Oil and Thymol Content of Savory (Satureja hortensis L.) Inoculated with Azospirillum irakense and Pseudomonas putida at Different Nitrogen Levels

مرزه با نام علمي Satureja hortensis L.، جز گياهان دارويي بوده و اسانس و تركيبات اين گياه با خاصيت ضد باكتري و ضد قارچ در پزشكي و صنايع غذايي نيز مهم است. در يك آزمايش گلداني اثر باكتري هاي Azospirillum irakense (A) و Pseudomonas putida (P) و سطوح نيتروژن شامل عدم مصرف نيتروژن (N0)، مصرف 80 ميلي گرم در كيلوگرم (N1) و مصرف 160 ميلي گرم در كيلوگرم (N2) بر جذب عناصر غذايي، توليد اسانس و مقدار تيمول در اسانس مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه هر دو باكتري بر درصد اسانس اثر مثبت و معني دار داشته و موجب افزايش آن شدند. مقدار اسانس، در حضور باكتري A+))، 832/0 درصد بوده و نسبت به عدم حضور باكتري (A-)، 79 درصد و در حضور باكتري (P+) نسبت به عدم حضور باكتري (P-)، 35 درصد افزايش يافت. مصرف كود نيتروژن موجب افزايش درصد اسانس گرديد ولي اين افزايش در تيمار N2 كاهش معني داري يافت. هرچند هر دو باكتري و كود نيتروژن باعث افزايش مقدار تيمول شدند، ولي اين افزايش از نظر آماري معني دار نبود. مايه زني با باكتري A. irakense غلظت نيتروژن بخش هوايي را 14/9% افزايش داد. حضور باكتري P. putida و A. irakense به ترتيب غلظت پتاسيم بخش هوايي و ريشه را 4/11% و 86/18% افزايش دادند. حضور باكتري A. irakense باعث كاهش غلظت عناصر فسفر و كلسيم در بخش هوايي و باكتري P. putida، غلظت فسفر بخش هوايي و ريشه را به ترتيب 55/21% و 52/43% افزايش داد.

Savory (Satureja hortensis L.) is one of the important medicinal plants, which is used in pharmaceutical and perfume industry. In a pot experiment, effects of Azospirillum irakense (A) and Pseudomonas putida (P) and nitrogen levels (no nitrogen (N0), N1: 80 mg/kg, and N2: 160 mg/kg) were investigated on elemental composition, essential oil and thymol content of savory. The results showed that both bacteria had a significant and positive effect on essential oil percentage. In the presence of A. irakense (A+), essential oil was 0.832% and increased by 44% compared to the absence of this bacterium (A-). Also, in the presence of P. putida (P+), essential oil increased 26% by weight compared to the absence of this bacterium (P-). Application of nitrogen fertilizer, also enhanced the essentiol oil percentage, but it was significantly decreased in N2 level. Both bacterial strains and nitrogen fertilizer increased the thymol content, but the increase was not significant. A.irakense increased the shoot nitrogen concentration up to 8.37%. P.putida and A.irakense increased shoot and root K concentration by 10.24% and 15.86%, respectively. A.irakense deacreased shoot P and Ca concentration and P.putida increased shoot and root P concentrations by 17.73% and 30.32%, respectively.