بررسي ظرفيت‌هاي فانتزي كودك و نوجوان در حكايت‌هاي كليله‌ودمنه (بر اساس ترجمه ابن مقفع)

دراسه مقومات ادب الخيال (الفانتازيا) في حكايات كليله و دمنه (علي اساس ترجمه ابن المقفع)

فانتزي گونه‌اي از داستان مدرن است كه ريشه در داستان‌هاي تخيلي سنتي دارد و حكايت‌هاي جانوري از جمله اين ‌گونه‌هاي سنتي است كه ريشه‌هاي مشتركي با فانتزي‌ها دارد؛ بنابراين داستان‌هاي كليله‌ودمنه به زبان حيوانات دربردارنده ظرفيت‌هاي فانتزي است؛ ازاين‌رو، اين پژوهش در پي شناسايي و بازنمايي ظرفيت‌هاي فانتزي در داستان‌هاي كليله‌ودمنه است. اين پژوهش از نوع كيفي است و بر اساس تحليل محتوا انجام‌گرفته؛ بنابراين پس از معرفي فانتزي و عناصر آن، به نقد و تحليل عناصر مشترك كليله‌ودمنه و داستان‌هاي فانتزي مي‌پردازد. سپس عناصر داستان همچون شخصيت، درون‌مايه، صحنه‌پردازي و پي‌رنگ بررسي مي‌شود و با فانتزي كودك و نوجوان مقايسه مي‌گردد. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه حكايت‌هاي كليله‌ودمنه با گونه‌هاي فانتزي جانوري، فانتزي تمثيلي و فانتزي آرمان‌خواهانه، بيشترين تناسب را دارد و نيز نوع و جنس شخصيت‌ها، درون‌مايه‌ها، نوع طرح به‌كاررفته در داستان، تنوع در مكان و الگوهاي گريز از زمان كه از ويژگي‌هاي داستان‌هاي فانتزي كودك و نوجوان است، در كليله‌ودمنه ديده مي‌شود.

Several studies are conducted on "Kelile va Demne" in Persian and Arabic literature. However, its fantasy features are not studied. The current study aimed at identifying the fantasy features of Arabic "Kelile va Demne" fables. So, using content analysis in a qualitative study, elements and basics of fantasy in fables were criticized and their fantasy features were identified. After the study of the relationship between "Kelile va Demne" and children and adolescent literature, fantasy basics such as defamiliarization, transformation, and suspension of disbelief, and story elements such as character, theme, setting and plot were analyzed. Afterwards, imagination pattern of fables was extracted and compared with fantasy. The findings revealed that these patterns are some elements in common, such as legend, fiction and totem. Moreover, features such as charactersʹ type and quality, subjects of themes and the type of plot, variation in place of story and escape from time were observed in fantasy elements. At the end, the study limitations and recommendations for future studies were provided.