مماليك قريش؛ بررسي گفتمان قريش در برابر جريان ردّه

The slaves of the Quraysh: a study of the Quraysh discourse against the Ridda movement (the Apostates)

هدف مقالۀ حاضر آن است كه با تمركز بر سال‌ یازده هجری، خوانشی نو از جریان ردّه/ ارتداد به‌دست دهد و اثبات كند كه متعلَّقِ اسلام اكثر عرب‌های ساكنِ جزیرةالعرب، ارادۀ خلیفۀ قریشی بوده است. نگارندگان، به‌دلیل برجستگی و بروز عنصر سیاست و قدرت در این پژوهش از دریچۀ گفتمانی به موضوع نگریسته و بر این اساس گفتمان قریش را در چارچوب نظری گفتمان لاكلائو و موف مورد بررسی و تحلیل قرار داده‌اند. خوانشی كه در قالب این نظریه از تاریخ اسلام و در ارتباط با موضوع موردمناقشۀ ارتداد به‌دست آمد، ضمن نمایش مستند عاملیت و تعیین‌كنندگی سیاست در عرصۀ دیانت، در بازۀ زمانی یادشده، اثبات می‌كند كه سوژه‌های گفتمان اسلامی (قریش) به‌معنای واقعیِ كلمه صرفاً تسلیم‌شده/ شونده بودند، نه مسلمان. آنچه این مدعا را تأیید می‌كند تعریف متغیر و پُرنوسان گفتمان حاكم از اسلام و مسلمانی است.

The purpose of the present paper is to focus on the eleventh year of the Islamic calendar in order to achieve a new reading of the Ridda / Apostasy movement and to prove that the Quraysh caliph had meant by Islam to address most of the Arabs living in the Arabian Peninsula. Due to the prominence and representation of the elements of politics and power, this study looks through a discursive lens on the subject, and accordingly the Quraysh discourse is analyzed within the theoretical framework of Laclau and Mouffe. Together with the documented demonstration of the agency and determinative influence of politics in the field of religion, especially in the mentioned period, the reading obtained in the framework of this theory of Islamic history and in connection with the disputed issue of apostasy proves that subjects of the Quraysh Islamic discourse had been literally enslaved (taslīm), not Muslim (i.e. one who surrenders). What confirms this claim is the variable and volatile definition of the dominant discourse relating to Islam and being a Muslim.