بررسي چيستي إقاله از منظر دانشيان فقه و حقوق شيعه

A study into annulment (iqālah) from the perspective of Shiite jurisprudence and law

إقاله، یكی از نهادهای انحلال قرارداد در فقه و حقوق شیعه است. از نخستین پرسش‌ها درباره‌ هر چیزی، پرسش از ماهیت و چیستی آن چیز است. اگرچه از دیرباز فقیهان شیعه، با رویكردی تطبیقی و نگاهی انتقادی نسبت به دیدگاه رایج فقیهان اهل سنت درباره‌ ماهیت اقاله، سخن می‌راندند، ولی نوعاً با نگاهی صرفاً چیستی شناختی، از منظر فقه شیعه، به این نهاد انحلال قرارداد، نمی‌نگریستند. نوشتار حاضر، با رصد نمودن دیدگاه‌های موجود نزد دانشیان فقه و حقوق شیعه، در پژوهشی بنیادی نظری، به روش توصیفی تحلیلی، چیستی این نهاد فقهی حقوقی انحلال قرارداد را از منظر دانشیان فقه و حقوق شیعه، به بررسی می‌نشیند تا در پی بیان و بررسی دیدگاه‌ها و دلایل آن‌ها، استواری فرضیه‌ عقد بودن ماهیت إقاله، تبیین گردد.

Annulment is one of the institutions of contract cancellation in Shiite jurisprudence and law. One of the primary questions about every phenomenon is the question of the nature and character. Although traditionally Shiite jurists have held comparative and critical approaches toward the common views of Sunni jurists about the nature of annulment, they have not typically looked at the nature of contract annulment from the perspective of Shia jurisprudence. The present article explores the nature of ‘annulment of contracts’ as a legal and jurisprudential institution from the perspective of scholars of Shiite jurisprudence and law by observing their major views. Thus, the paper aims to review and investigate their opinions and provided reasons in order to clarify the strength of their hypotheses and theories regarding the nature of contract annulment.