بررسي تغييرات اقتصادي الگوي كشت ناشي از تغييرات سطح زيركشت چغندرقند (مطالعه موردي: دشت قزوين)

چغندرقند يكي از محصولات در تناوب زراعي دشت قزوين مي­باشد كه پس از گندم، جو و ذرت بيشترين سطح زيركشت را به خود اختصاص داده است. طي سال­هاي اخير، محدوديت منابع آب سبب كاهش سطح زيركشت چغندرقند در اين دشت شده است. به همين منظور، در مطالعه حاضر اثرات افزايش سطح زيركشت چغندرقند بر الگوي كشت، سود ناخالص كشاورزان و ميزان مصرف نهاده­ها تحت شرايط كم­آبي مورد بررسي قرارگرفت. براي اجراي اين تحقيق، از مدل برنامه­ريزي رياضي مثبت و رهيافت تابع توليد مبتني بر نيازآبي محصولات استفاده شد. داده­هاي موردنياز مربوط به سال 92-1391 بود كه با تكميل پرسشنامه از 127 كشاورز نمونه جمع­آوري شد. تحليل آماري داده­ها با استفاده از نرم­افزار SPSS و حل مدل با استفاده از در نرم­افزار GAMS صورت گرفت. نتايج نشان داد كه كاهش سطح زيركشت گندم آبي، جو آبي و كلزا و افزايش سود ناخالص زارعين از مهم­ترين پيامدهاي افزايش سطح زيركشت چغندرقند مي باشند. همچنين، نتايج كاهش مصرف نهاده­هاي آب، سرمايه و ماشين­آلات را براي مزارع بزرگ و افزايش مصرف تمامي نهاده­ها را براي مزارع كوچك و متوسط پس از ورود چغندرقند به الگوي كشت تحت شرايط كم­آبي نشان داد. در پايان، توسعه سطح زيركشت چغندرقند با توجه به اينكه منجر به كاهش مصرف نهاده­هاي كود و سموم شيميايي در الگوي كشت مي­شود، به عنوان راهكاري براي كاهش آلودگي محيط­زيست در مناطق جنوبي دشت قزوين پيشنهاد شد.