مطالعه حساسيت چند اكوتيپ يونجه به زنبور بذرخوار يونجه Bruchophagus roddi (Hymenoptera: Eurytomidae)

Studying on susceptibility of some alfalfa varieties to alfalfa seed chalcid (Bruchophagus roddi Guss.)

زنبور بذرخوار یونجه (Bruchophagus roddi) یكیاز آفات مهم یونجه محسوب می‎شود. این تحقیق با هدف مطالعه حساسیت اكوتیپ‎های یونجه به زنبور بذرخوار یونجه انجام شد. به‎همین‎منظور طرحی در قالب بلوك‌های كامل تصادفی اجرا گردید كه طی آن 25 اكوتیپ مختلف یونجه در 3 تكرار مورد آزمایش قرار گرفت. نمونه‌برداری‌ها با فواصل 10 روز در 4 مرحله از دهه سوم مرداد تا دهه سوم شهریورماه انجام شد و تجزیه واریانس بصورت جداگانه برای هر مرحله و تجزیه مركب در 4 مرحله انجام گردید. مقایسه میانگین‎ها به روش دانكن نشان داد كه از نظر تعداد كل بذر در كپسول، بین اكوتیپ‌ها اختلاف معنی‌داری در سطح 1 درصد وجود دارد و اكوتیپ قره یونجه با میانگین 183/6 بذر در كپسول بیشترین و اكوتیپ كوزره با 379/4 كمترین بذر را در كپسول داشتند. از نظر درصد بذرهای سالم نیز بین اكوتیپ‌ها، زمان نمونه‌برداری و اثر متقابل اختلاف معنی‌داری وجود داشت، به‎طوری‎كه اكوتیپ كفندوا با 46/91 درصد بیشترین بذر سالم و اكوتیپ رهنانی با 45/79 درصد كمترین بذر سالم را داشتند. همچنین در مقایسه مراحل نمونه‎برداری، اختلاف معنی‎داری در میزان آلودگی بین زمان‎های نمونه‌برداری مشاهده گردید. به‎طوری‎كه كمترین آلودگی (9/2 درصد بذرهای سوراخ‎دار) در اولین مرحله نمونه‎برداری یعنی دهه سوم مرداد، و بیشترین آلودگی (37/20 درصد بذرهای سوراخ‎دار) در سومین مرحله كه مصادف با دهه دوم شهریور بود، مشاهده گردید.

    The alfalfa seed chalcid, Bruchophagus roddi (Guss) is one of the most serious alfalfa seed pests in Iran. There are differences in susceptibility to B. roddi between alfalfa cultivars. The present study was carried out to examine susceptibility of some alfalfa clones to a alfalfa seed chalcid. The experiments were arranged as a Randomized Complete Block Design (RCBD) with 25 treatments (25 alfalfa cultivars) repeated in three replicates and fulfilled in Ismaeil Abad Station, Ghazvin, Iran. Sampling was conducted in four phases from 12th Aguest to 21st September with an interval of 10 days. Analysis of variance was individually carried out for each phase, combined analysis were also done for all phases. Comparison of the treatment means using Duncan test showed that there was significant differences (P<0.01) in number of seeds per pod produced by the treatments, Gharayonje variety with 6.183 and variety of Kouzareh with 4.379 had the most and least average of seeds per pod, respectivly. The significant differences were also observed in undamaged seeds, sampling times and interaction, as variety of Kefandoa with 91.46% and variety of Rahnani with 79.45% had the most and less of undamaged seeds respectivly. In comparison of sampling times, there were also significant differences in seed damage between sampling time. The least damage (2.90%) was observed in the seeds harvested in first sampling (mid-August), however the highest percentage damage (20.37%) caused by the pest occurred in third sampling (early September). The results showed that in the early September, the wasp activity reaches its peak. Therefore it can be concluded that mid-August is the best harvesting time to reduce the pest damage to the seed crops.