بيماري گل‌سبزي سياه دانه در منطقۀ سميرم اصفهان

Virescence disease of Black cumin in Semirum region of Isfahan

    در بررسی­های سال 1386، بیماری گل­سبزی سیاه­دانه Nigella sativa L. در شهرستان سمیرم اصفهان مشاهده گردید. بطوری كه بارزترین علائم ظاهری بیماری عبارتند از: رشد جوانه‌های جانبی فراوان روی ساقه‌های اصلی گل­سبزی، برگسائی و تبدیل مادگی به جسمی بزرگ و كیسه مانند، رشد جوانه در داخل گل، ریزبرگی و زردیزردی برگ­ها و كوتولگی شدید گیاه بود. به ­طوری­كه رنگ­آمیزی برش­های  نازك تهیه شده از ساقۀ بوته‌های آلوده با محلول رنگی دینس (Dien’s stain) و مشاهدۀ میكروسكوپی آنها، وجود لكه­های آبی پررنگ را در ناحیۀ آوندهای آبكش سیاه­دانۀ آلوده نشان داد. عامل گل­سبزی سیاه­دانه از طریق پیوند و زنجرك Lethierry ‌ Circulifer haematoceps از سیاه­دانۀ آلوده به سیاه­دانه­های سالم در گلخانه انتقال داده شد. میانگین میزان آلودگی مزارع سیاه­دانه به این بیماری 14 درصد در مزارع كشت بهاره (اردیبهشت) و 7/20 درصد در مزارع كشت تابستانه (تیرماه) تعیین شد. میانگین تراكم جمعیت زنجرك ‌ناقل در كشت‌های بهاره 6/3 حشره و در كشت‌های تابستانه 5/18 عدد حشره در هر 100 تور حشره‌گیری بود كه نشان­دهندۀ فعالیت بیشتر آنها در كشت‌های تابستانه این محصول می‌باشد. بر اساس علائم بیماری، انتقال توسط پیوند و زنجرك ناقل و واكنش مثبت به محلول رنگی دنیس، بیماری گل سبزی سیاه‌دانه در سمیرم ماهیت فیتوپلاسمایی دارد. بنابراین این اولین گزارش از وقوع بیماری گل­سبزی سیاه‌دانه در ایران می‌باشد.    

Virescence disease of black cumin (Nigella sativa L.) was found in Semirom region in 2001. The major symptoms of the disease includes proliferation of auxiliary buds from the main stem, virescence, phyllody, development of ovary into a thickened enlarged and sac-like body, floral proliferation, small and chlorotic leaves, witcheʹs broom and sever stunting. Light microscopy of hand-cut section of black cumin stem treated with dieneʹs stain, revealed presence of regularly spaced dark blue areas in the phloem region of the infected plants. Phyllody agent was transmitted from infected black cumin to healthy black cumin by grafting and the leafhopper, Circulifer haematoceps in greenhouse. The mean rate of infection in spring and summer cultivations were estimated as 14 and 20.7 Percent respectively. Population density of leafhopper C. haematoceps  in spring and summer cultivation were 3.6 and 18.5 adults per 100 net respectively. On the basis of disease symptoms, graft and leafhopper transmission and positive reaction with dienes, stain, black cumin phyllody in Semirom has phytoplasmal etiology. This is the first report of black cumin phyllody in Iran.